Το μη αναμενόμενο και η ουσία της πολιτικής -ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΑΡΑΚΛΑ (διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο)

Πολιτική νομίζουμε συνήθως ότι είναι η υλοποίηση ενός προγράμματος. Δυστυχώς δεν είναι έτσι τα πράγματα. Μπορεί μια παράταξη να έχει τη βούληση να πετύχει κάποιους στόχους και να γνωρίζει σε ποια μέσα μπορεί να προσφύγει για να τους πετύχει. Τα ανθρώπινα πράγματα είναι όμως έτσι πλασμένα, ώστε τα μέσα σπανίως φέρνουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Η εκτίμηση της κατάστασης αποδεικνύεται εσφαλμένη, ο συσχετισμός δυνάμεων διαφορετικός από τον προβλεπόμενο, η συγκυρία φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο την έκβαση από ό,τι φαινόταν λογικό. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι ανακαλύπτουμε έτσι πως θέλουμε κάτι άλλο από αυτό που νομίζαμε πως θέλαμε.
Βέβαια αυτό δεν εμφανίζεται ακριβώς ως αλλαγή του γενικού στόχου ενός κόμματος, που μπορεί να είναι η συντήρηση, η απελευθέρωση των αγορών ή η κοινωνική δικαιοσύνη... Σε επίπεδο μέσων αλλάζει μια παράταξη. Αλλά υπάρχουν μέσα που θεωρούνται σχεδόν το ίδιο παγιωμένα με τους γενικούς στόχους, αυτούς από τους οποίους εξαρτάται η ίδια η πολιτική ταυτότητα του κόμματος. Και όταν αλλάζουν τέτοιας σημασίας μέσα, τότε μπορεί να πει κανείς ότι το κόμμα έμαθε από την πράξη τι είναι αυτό που θέλει. Όταν ένα κομμουνιστικό κόμμα εγκαταλείπει τη δικτατορία του προλεταριάτου ή ένα φιλελεύθερο κόμμα στηρίζει το κοινωνικό κράτος, ίσως δεν αποκλίνουν από αυτό που θέλουν. Ίσως διαλέγουν ένα καλύτερο μέσον για να το πετύχουν. Αλλά κατά τούτο μαθαίνουν τι ακριβώς θέλουν.
Αν ένα κόμμα, μια εξουσία, μια κοινωνία δεν μπορούσε να μάθει τι ακριβώς θέλει από την πράξη, δεν θα ζούσαμε σε ιστορικό κόσμο. Ο κόσμος μας θα ήταν ο φυσικός. Μέσα του θα κατασκευάζαμε εργαλεία και πολιτεύματα, θα πριονίζαμε και θα χαράσσαμε πολιτική με τον ίδιον τρόπο, δηλαδή ελέγχοντας τα μέσα ως προς τον σκοπό που έχουμε εκάστοτε βάλει με τον νου μας. Ο Μαρξ λέει ότι η οργάνωση μιας ελεύθερης πολιτείας μπορεί να προκύψει μόνο στην πράξη και όχι ως εφαρμογή του επινοημένου από έναν θεωρητικό σχεδίου (σχετικά με την Κομμούνα του 1871). Γιατί; Ακριβώς γιατί τέτοιου είδους θεωρητικά προβλήματα δεν λύνονται με τεχνικό τρόπο, εφαρμόζοντας ένα σχέδιο. Λύνονται μόνο στην πράξη, γιατί μόνον αυτή περιέχει τα μη αναμενόμενα από τη θεωρία αποτελέσματα που απαιτούνται για να βρεθεί η λύση. Η πολιτική πράξη δεν είναι κατασκευή, θα πει η Άρεντ, γιατί η έκβασή της δεν προεξοφλείται.
Έτσι, ευτυχώς που η πολιτική δεν είναι η υλοποίηση ενός προγράμματος. Αν ήταν, δεν θα υπήρχε τυχαιότητα, άρα ούτε εξέλιξη. Η πολιτική δεν θα διέφερε από τη μηχανική. Δεν θα προέκυπτε κατά τη διαδικασία υλοποίησης ενός σχεδίου καμία δημιουργική απόκλιση σε σχέση με το σχέδιο. Το πιο απροσδόκητο πράγμα που μας συνέβη ποτέ ήταν ότι κάποτε αρχίσαμε να μιλάμε. Κανείς δεν μπορούσε να σχεδιάσει την κατασκευή της γλώσσας (σε ποια γλώσσα άλλωστε θα τη σχεδίαζε;). Έκτοτε όμως δεν σταματήσαμε να μιλάμε. Το μη αναμενόμενο είναι πολύ συχνά ολέθριο, οι περισσότερες μεταλλάξεις εμβίων είναι τέρατα, αλλά, όπως στην περίπτωση της γλώσσας, κάποτε προκύπτει μια δημιουργική εξέλιξη. Και αυτή καθίσταται αναγκαία άπαξ και εμφανιστεί. Τότε θα πούμε ότι μάθαμε εκ του αποτελέσματος τι ήταν αυτό που θέλαμε, που δεν μπορούσαμε να το ξέρουμε πριν.
Με άλλα σχέδια ήλθε η Αριστερά στην εξουσία και άλλα εφάρμοσε. Η εύκολη ερμηνεία της «μετάλλαξης» είναι πάντα η ψυχολογική: Έγιναν «λάθη» λένε, υπήρξε «προδοσία» λένε άλλοι. Το πιθανότερο είναι ότι η μη αναμενόμενη συμπεριφορά της πραγματικότητας πρόσφερε στην Αριστερά τη δυνατότητα να μάθει καλύτερα τι ήταν αυτό που ήθελε. Το λιγότερο που έμαθε σε αυτά τα λίγα χρόνια είναι η φύση της πολιτικής. Η πολιτική δεν είναι ποτέ η εφαρμογή ενός σχεδίου στην πραγματικότητα. Είναι μάλλον η εκμαίευση ενδιαφερουσών δυνατοτήτων από την πραγματικότητα.

Τετάρτη 14/2 19.00 ΕΚΔΗΛΩΣΗ Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

FAZ: Ο Τσίπρας θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία ως ο πολιτικός που απελευθέρωσε τη χώρα από την επιτήρηση

«Οικονομική ανεξαρτησία για την Αθήνα;», τιτλοφορείται η ανταπόκριση της Frankfurter Allgemeine Zeitung από την Αθήνα, στην οποία τονίζεται ότι ο Αλεξης Τσίπρας «θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία ως ο πολιτικός ο οποίος απελευθέρωσε τη χώρα από τη δυσάρεστη όσο και αποτελεσματική επιτήρηση των ξένων. Η φήμη ότι θα μπορούσε να είναι αυτός που θα διώξει τους ξένους επιτηρητές, θα είναι η ιστορία επιτυχίας που ελπίζει να του δώσει ώθηση για τις επόμενες εκλογές. Θα μπορούσε πράγματι να γίνει κάτι τέτοιο διότι δεν είναι μόνο η Ελλάδα που δεν θα είχε συμφέρον από ένα τέταρτο πρόγραμμα βοήθειας», αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα.

Η Αθήνα αίρει ένα από τα τελευταία εμπόδια πριν τη λήξη του τρίτου προγράμματος βοήθειας σημειώνει η FAZ και προσθέτει ότι στις 20 Αυγούστου θα λήξει το τρίτο πρόγραμμα βοήθειας για την Ελλάδα που εγκρίθηκε το καλοκαίρι του 2015. Ο κυβερνητικός συνασπισμός στην Αθήνα θέλει να αποφύγει ένα τέταρτο «πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής».

Σήμερα ξεκινά το τελευταίο σκέλος της πορείας της Αθήνας για την ανάκτηση της ανεξαρτησίας, όπως υποστηρίζουν οι Αθηναίοι πολιτικοί. γράφει η γερμανική εφημερίδα. Προηγουμένως, το ελληνικό Κοινοβούλιο πέρασε και πάλι μια ολοκληρωμένη νομοθετική δέσμη που ορίζει τις μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι δανειστές. Μολονότι σημειώθηκαν μικρές βίαιες ταραχές έξω από το Κοινοβούλιο, η συγκριτικά σύντομη κοινοβουλευτική συζήτηση έληξε χωρίς συμβάντα. Οι 153 βουλευτές του «Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς» και των «Ανεξάρτητων Έλληνων», ψήφισαν το «πακέτο», παίρνοντας μαζί τους και μια βουλευτίνα της αντιπολίτευσης.

Η εφημερίδα τονίζει, ακόμη, ότι μια από τις μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν την Τρίτη είναι ένας νόμος για τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό ακινήτων ιδιαίτερα κάποιων δανειοληπτών, που θα μπορούσαν να εξοφλήσουν τα χρέη τους αλλά σταμάτησαν να κάνουν πληρωμές. Ονομάζονται «στρατηγικοί κακοπληρωτές», δηλαδή «εκ προθέσεως μη πληρωτές» στην τραπεζική ορολογία. Οι ελληνικές τράπεζες εκτιμούν ότι περίπου το ένα πέμπτο των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, αξίας άνω των δέκα δισεκατομμυρίων ευρώ, αντιπροσωπεύουν αυτούς τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Όταν ο νόμος για το 2010 τροποποιήθηκε τελικά και οι κατασχέσεις ξεκίνησαν εκ νέου, δημιουργήθηκε ένα νέο εμπόδιο: αυτό, σύμφωνα με όσα κατά λέξη γράφει ο ανταποκριτής της FAZ, «οι πλούσιοι οφειλέτες ανέθεσαν σε συμμορίες οι οποίοι χτύπησαν ή απείλησαν τους συμβολαιογράφους τις ημέρες δημοπρασίας έξω από τα δικαστήρια». Για να παρακάμψει αυτό, σύμφωνα με το ίδιο πάντα, δημοσίευμα, η κυβέρνηση επέτρεψε ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς το 2017, αλλά πολλές κατασχέσεις συνεχίστηκαν στα δικαστήρια. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στις επιθέσεις, οι Έλληνες συμβολαιογράφοι ξεκίνησαν απεργία αρκετές φορές κατά το προηγούμενο έτος. Σε διαπραγματεύσεις με το Υπουργείο οι συμβολαιογράφοι μπόρεσαν να επιβάλουν τις αξιώσεις τους. Οι πρώτες κατοικίες των κοινωνικά μειονεκτούντων ατόμων εξακολουθούν να προστατεύονται, αλλά μετά από χρόνια καθυστερήσεων, οι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» τελικά θα τιμωρούνται. Για τις ελληνικές τράπεζες, αυτό σημαίνει ότι θα μπορέσουν να εξαλείψουν πολλά «κακά δάνεια» από τα βιβλία τους κατά τη διάρκεια του έτους, σημειώνει η FAZ.

Το τέλος των Μνημονίων είναι μόνο η αρχή της νέας πορείας (από την ΑΥΓΗ) Ραπανάκης Σπύρος

Το έτος που θα σφραγίσει την αλλαγή

Λίγες ώρες έμειναν για να αποχαιρετήσουμε το 2017, μια χρονιά που ξεκίνησε με τη φουρτούνα της δεύτερης αξιολόγησης και της αβεβαιότητας αλλά ολοκληρώνεται με τη θάλασσα ήρεμη και τις πυξίδες να δείχνουν καθαρά τον προορισμό. Η πυξίδα είναι στραμμένη στον Αύγουστο του 2018, όπου η ελληνική οικονομία και η κοινωνία προσδοκούν να καλαφατίσουν το καράβι προκειμένου το ταξίδι να συνεχιστεί με μεγαλύτερη σιγουριά και αισιοδοξία.
Πόσες φορές δεν ακούσαμε για «το τέλος των Μνημονίων»; Πόσες φορές όμως μπορούσαμε να πούμε με μια σχετική ασφάλεια πως, πράγματι, το έτος που φεύγει θα πάρει μαζί του μια ολόκληρη επταετία σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής, δραματικών θυσιών για την μεγάλη πλειοψηφία, απώλειας της εθνικής κυριαρχίας και της δημοκρατίας; Σήμερα όλες οι ενδείξεις, οι εκτιμήσεις και τα δεδομένα συγκλίνουν στο ότι το 2018 θα είναι η χρονιά όπου η Ελλάδα θα επιστρέψει δυναμικά ως μια χώρα ισότιμο μέλος στην Ε.Ε. αλλά και με μια νέα δυναμική, στην οικονομία, στην ανάπτυξη αλλά και στις διεθνείς εξελίξεις, ως παράγοντας σταθερότητας και ειρήνης σε μια γειτονιά που πάντα αποτελεί «ναρκοπέδιο».
Προσεκτικός σχεδιασμός
Επειδή όμως η χώρα έχει «καεί από τον χυλό» ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν, η κυβέρνηση έχει φροντίσει να σχεδιάσει με προσοχή κάθε βήμα προκειμένου ο οδικός χάρτης για την καθαρή έξοδο από το Μνημόνιο να εφαρμοστεί χωρίς στραβοπατήματα. Έτσι, η οριστική ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης προς τα τέλη Ιανουαρίου ανοίγει τον δρόμο για τη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους και εν συνεχεία την ολοκλήρωση της τέταρτης και τελευταίας μνημονιακής αξιολόγησης.
Ήδη τα δεδομένα της ανάπτυξης είναι ενθαρρυντικά ενώ η Αθήνα σχεδιάζει, μετά το Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, τη νέα έξοδο στις διεθνείς αγορές, με πιθανότερη την έκδοση 7ετούς ομολόγου.
Ανάπτυξη για την κοινωνική πλειοψηφία
Όμως, για την κυβέρνηση της Αριστεράς, ανάκαμψη δεν σημαίνει μόνο οικονομική ανάπτυξη, επενδύσεις και χαμηλές τιμές στα ομόλογα. «Πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι» λέει ένα διαχρονικό σύνθημα του αριστερού κινήματος και αυτό τα επιτελεία στο Μαξίμου και στα υπουργεία το γνωρίζουν καλά. Η απονομή του μερίσματος, οι ενισχύσεις στους αδύναμους και σειρά ευνοϊκών μέτρων αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα γραφής ακόμη και σε συνθήκες μνημονιακών περιορισμών.
Το σχέδιο όμως για την Ελλάδα μετά τα Μνημόνια είναι οι λαϊκές τάξεις όχι απλώς να ενισχύονται αλλά να αρχίσουν σταδιακά να παίρνουν πίσω τα κεκτημένα που τους στέρησαν οι νεοφιλελεύθερες εμμονές των προηγούμενων κυβερνήσεων και των «ιερατείων» σε Βρυξέλλες και Βερολίνο. Έτσι, η μείωση της ανεργίας αρκετά κάτω από το 20%, με την παράλληλη ενίσχυση της απασχόλησης τίθεται ως βασική προτεραιότητα και τα στοιχεία της χρονιάς που φεύγει δικαιολογούν την αισιοδοξία πως αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί.
Παράλληλα, το δεύτερο εξάμηνο του 2018 αναμένεται να είναι το εφαλτήριο για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Την αποκατάσταση δηλαδή της δικαιοσύνης και των δικαιωμάτων για τον κόσμο της εργασίας, αυτό που οι νεοφιλελεύθερες δυνάμεις της χώρας, που συντάσσονται με τις πιο ακραίες διεθνείς φωνές, αποκαλούν «ιδεοληψίες της Αριστεράς». Την ίδια στιγμή, για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν οκτώ χρόνια, η προοπτική αύξησης των μισθών εμφανίζεται ως εφικτή πραγματικότητα, ενώ οι τομές στα δικαιώματα, στη δημοκρατία και τους θεσμούς θα συνεχιστούν.
Χρονιά ιστορικών προκλήσεων για την Ευρώπη
Το 2018 όμως αποτελεί και έτος εξελίξεων στην Ευρώπη. Με τον σχηματισμό της γερμανικής κυβέρνησης εν όψει, τις εκλογές στην Ιταλία και την Κύπρο και τις ιστορικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, η ελληνική κυβέρνηση φιλοδοξεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο. Με γνώμονα την εκ βάθρων αλλαγή της Ε.Ε., με ενίσχυση της δημοκρατίας, των κοινωνικών δικαιωμάτων, της δικαιοσύνης στην κατανομή των βαρών αλλά και του οφέλους. Η συμμαχία με τη Γαλλία και άλλες χώρες καθώς και η πρωτοβουλία για τον κοινωνικό πυλώνα, που βρήκε ιδιαίτερη ανταπόκριση στη σύνοδο κορυφής, αλλά και η υπεράσπιση της ίδιας της Ευρώπης απέναντι στο μίσος και το σκοτάδι που πέφτει στο Βίσενγκραντ και την Αυστρία, αποτελούν προκλήσεις που η Αθήνα θα κληθεί να αντιμετωπίσει αποφασιστικά.
Και βέβαια, διόλου δευτερεύων είναι ο ρόλος που έχει αναλάβει ο Αλ. Τσίπρας για τη σταθερότητα και την ειρήνη τόσο στα Βαλκάνια όσο και στις σχέσεις με την Τουρκία. Ας μην αμελούμε το γεγονός ότι το 2018 μπορεί να είναι η χρονιά που ένα μεγάλο εθνικό θέμα, αυτό της ονομασίας της ΠΓΔΜ, έχει προοπτική να επιλυθεί, σχεδόν 25 χρόνια μετά.

Τα δύσκολα τελευταία βήματα (Γ. Κυρίτση)

Όσοι από τον ΣΥΡΙΖΑ συναπαρτίζουν τη σημερινή κυβέρνηση, την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και εμπλέκονται με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο στη διακυβέρνηση της χώρας, απάντησαν το 2015 σε ένα υπαρξιακό ερώτημα: Εάν μπαίνουν στη μάχη μέσα σε αρνητικό συσχετισμό και με κάτι περισσότερο από ορατό το ενδεχόμενο να έχουν ν' αντιμετωπίσουν δυσκολίες, ματαιώσεις και αμφιταλαντεύσεις, να βάλουν δηλαδή το κεφάλι τους στον ντορβά, ή αν επιλέγουν να παραιτηθούν από τα απτά και ζέοντα της διακυβέρνησης και από τη σιγουριά της αντιπολίτευσης να παραχωρήσουν το προνόμιο του να διαφεντεύουν την τύχη της χώρας αδιατάραΚτα τα αστικά κόμματα «μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες».
Όσοι απάντησαν θετικά στην πρόκληση αυτή είχαν λίγο - πολύ μέσα τους συνειδητοποιήσει ότι μπαίνουν σε μία δοκιμασία σε πολλαπλά επίπεδα, έναν αγώνα δρόμου αντοχής με ορίζοντα την απαλλαγή από τα Μνημόνια και την επιτροπεία, αλλά και με αβεβαιότητα για την έκβαση, απρόβλεπτες καταστάσεις. Αλλά και σε μια κατάσταση και ανηλεούς πολέμου από τη διαπλοκή, τα κόμματά της, τους θεσμούς -που δεν ήταν και δεν έγιναν φίλοι μας-, αλλά και από όσους ανόητους θεωρούν ότι οι εχθροί των εχθρών τους είναι φίλοι τους και ότι θα είναι καλύτερα για την Αριστερά να ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ.
Κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, η κυβέρνηση έφτασε στην τελική ευθεία, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το διεθνές περιβάλλον, το οποίο σε αυτή τη φάση δεν έχει προτεραιότητα την προβολή ισχύος μέσω της έντασης πολιτικών λιτότητας. Από την πλευρά της κυβέρνησης η τακτική όλα αυτά τα δυόμισι τελευταία χρόνια ήταν η λεπτομερής εξάντληση κάθε δυνατότητας να αμβλυνθούν οι ούτως ή άλλως αρνητικές επιπτώσεις μιας λαθεμένης πολιτικής που επιβλήθηκε στη χώρα.
Η τελική φάση, την οποία διανύουμε τώρα, δεν είναι χωρίς κινδύνους. Το αντίθετο, η λογική αγωνία της κυβέρνησης μην κλοτσήσει την καρδάρα με το γάλα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι δανειστές γνωρίζουν πως μετά το καλοκαίρι θα έχουν απoλέσει τα ισχυρότερα μέσα πίεσης, μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις ασφυκτικών πιέσεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ότι τα τελευταία μέτρα του δρόμου μπορεί να είναι δύσκολα.

2018: Χρονιά ορόσημο για την έξοδο από τη μνημονιακή επιτροπεία

 Το μεγαλύτερο στοίχημα για την επόμενη ημέρα παραμένει η μείωση της ανεργίας και η επαναφορά της εργασιακής κανονικότητας 

 

Τα τελευταία επτά χρόνια, τα πολιτικά και οικονομικά ρεπορτάζ αυτών των ημερών καμία σχέση δεν είχαν με την περιρρέουσα γιορτινή ατμόσφαιρα. Βλέπετε, η συζήτηση και η ψήφιση των προϋπολογισμών δεν επέτρεπαν την αισιοδοξία. Νέες περικοπές, νέοι φόροι, νέα Μνημόνια εν αναμονή, θεωρητικές κουβέντες για ανάκαμψη, μα αριθμοί που αποκάλυπταν ύφεση. Και βέβαια, μια χώρα σε διεθνή απομόνωση, χωρίς συμμάχους, πλήρως απαξιωμένη.
Το 2018 όμως αναμένεται να είναι μια χρονιά με βαρύ ιστορικό αποτύπωμα, καθώς όλα συνηγορούν στο ότι αυτή η εφιαλτική περιπέτεια της μνημονιακής περιδίνησης βαίνει προς ολοκλήρωση. Η επιλογή της λέξης «ορόσημο» από τον Αλέξη Τσίπρα σε πρόσφατο άρθρο του για να χαρακτηρίσει το ερχόμενο έτος είναι ενδεικτική. Αν σκεφτούμε ότι κάποια παιδιά μεγάλωσαν με τη μνημονιακή επιτροπεία και την έλλειψη προοπτικής ως δεδομένη συνθήκη, η άρση αυτής της συνθήκης συνιστά αν μη τι άλλο ορόσημο, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό.
Αυτό είναι κάτι που η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά και σ’ αυτό το πλαίσιο θα ξεδιπλώσει τον σχεδιασμό της για τη νέα χρονιά, βήμα - βήμα, με προσοχή προκειμένου να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος και με σαφή προσανατολισμό: ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη, προστασία της εργασίας. Εκτός από την Αθήνα, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι η μεγαλύτερη μερίδα του διεθνούς και ευρωπαϊκού Τύπου και των αξιωματούχων ανοιχτά πλέον αναγνωρίζουν ότι το 2018 θα είναι η χρονιά που η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα. Σε αντίστοιχη κατεύθυνση βέβαια και οι επενδυτές, με πολλούς αναλυτές να βλέπουν στην Ελλάδα μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες.

22 Ιανουαρίου κλείνει η αξιολόγηση
Μετά την ψήφιση του τελευταίου μνημονιακού προϋπολογισμού, όπως τονίζουν στην Αθήνα, σειρά παίρνει η ολοκλήρωση της αξιολόγησης, κάτι που, όπως προανήγγειλε την Πέμπτη, σύμφωνα με το Bloomberg, και ο Ευρωπαίος επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί, αναμένεται να συμβεί στις 22 Ιανουαρίου: «Η τρέχουσα τρίτη αξιολόγηση του προγράμματος έχει προοδεύσει πιο γρήγορα και πιο ομαλά από κάθε άλλη έως τώρα. Συμφωνήσαμε με τον επικεφαλής του Eurogroup Μ. Σεντένο ότι αυτός είναι ο στόχος μας, να ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση στις 22 Ιανουαρίου».
Μια αξιολόγηση, η οποία, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, έκλεισε με τους καλύτερους δυνατούς όρους για τη χώρα και την ελληνική κοινωνία, μα κυρίως, «παρά τις γνωστές Κασσάνδρες, δεν συνοδεύτηκε από νέα δημοσιονομικά μέτρα». Την ίδια στιγμή, Μαξίμου και υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζονται για νέα έξοδο στις αγορές, ενώ η αισιοδοξία για την επιστροφή της Ελλάδας αυτοδύναμα στις διεθνείς αγορές επιτείνεται από το θετικό «ράλι» των ομολογών. Με την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου να πέφτει κάτω από το 4%, καταγράφοντας ιστορικό χαμηλό από τις αρχές του 2006 -ήταν 7,35% τον Ιανουάριο- και του πενταετούς που εκδόθηκε από την Ελλάδα επιτυχώς τον περασμένο Ιούλιο στο 3,20%, ανατρέποντας το «αισιόδοξο» σενάριο της Κομισιόν, σύμφωνα με το οποίο τον Αύγουστο του 2018 η πενταετία θα είχε διαμορφωθεί στο 3,75%, ώστε η αναχρηματοδότηση του χρέους να γίνεται αυτοδύναμα από τις αγορές, στην Αθήνα έχουν κάθε λόγο να αισιοδοξούν.
Καθαρή έξοδος, χωρίς νέο πρόγραμμα είναι αυτό που επαναλαμβάνουν συνεχώς οι αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης, σε αντίθεση με τις φωνές που κάνουν λόγο για πιστοληπτική γραμμή. Οι υψηλοί τόνοι με τους οποίους απάντησε το Μέγαρο Μαξίμου στις προτάσεις Στουρνάρα για πιστοληπτική γραμμή στήριξης μετά το πρόγραμμα είναι ενδεικτικοί: «Επειδή ένας αποτυχημένος υπουργός Οικονομικών τότε και μια αποτυχημένη κυβέρνηση είχαν θέσει ως βέλτιστη εκδοχή όχι την έξοδο στις αγορές με ευνοϊκά επιτόκια, αλλά τη γραμμή στήριξης, δεν σημαίνει ότι μια πετυχημένη κυβέρνηση δεν θα τα καταφέρει πολύ καλύτερα».

Επαναφορά της εργασιακής κανονικότητας
Την ίδια στιγμή, το μεγαλύτερο στοίχημα για την επόμενη ημέρα παραμένει η μείωση της ανεργίας και η επαναφορά της εργασιακής κανονικότητας. Ο απολογισμός των μέχρι σήμερα πεπραγμένων μόνο θετικός μπορεί να χαρακτηριστεί. Μείωση της ανεργίας κατά 7 μονάδες, από το 27% το 2014 στο 20% το 2017, με προοπτική περαιτέρω αποκλιμάκωσης το ερχόμενο διάστημα. Ραγδαία είναι και η αύξηση των ελέγχων και η επιβολή προστίμων σε επιχειρήσεις που καταπατούν την εργατική νομοθεσία, ενώ μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, τον Σεπτέμβριο του 2018 ξεκινάει η συζήτηση για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων.
Παράλληλα, σύμφωνα με την Εργάνη, την τελευταία τριετία δημιουργήθηκαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων το 63% είναι πλήρους απασχόλησης, σε αντίθεση με το αφήγημα της αντιπολίτευσης για έξαρση της ελαστικής εργασίας. Επιπλέον, το 2017 κατεγράφηκαν 14.085 περισσότερες επιχειρήσεις σε σχέση με το 2016. Αν συνυπολογίσουμε πως αυτή η θεαματική βελτίωση επιτεύχθηκε εν μέσω προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και επιτροπείας, τότε το ερχόμενο έτος μπορεί πράγματι να αποτελέσει ορόσημο και να σηματοδοτήσει ουσιαστική αλλαγή σελίδας.

Καταλύτης των εξελίξεων και στην Ευρώπη η ελληνική κυβέρνηση

Βέβαια, ο Αλ. Τσίπρας και η κυβέρνηση φιλοδοξούν το ερχόμενο διάστημα η Ελλάδα να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεργασίες που συντελούνται στην Ευρώπη - μια Ευρώπη που κλυδωνίζεται από τις ακραίες φωνές της συντήρησης και της ξενοφοβίας, μια κατάσταση που οξύνθηκε με τις δηλώσεις Τουσκ για το προσφυγικό αλλά και τις εξελίξεις στην Πολωνία. Έτσι, η ατζέντα για τις αναγκαίες δημοκρατικές τομές στην Ευρώπη που πρώτη η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει γίνεται κεντρικό ζήτημα των ηγετών. Αντίστοιχη είναι η στήριξη και στην πρωτοβουλία Τσίπρα για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, με στόχο την κοινωνική σύγκλιση, τη μείωση της ανεργίας, ιδίως των νέων, ενάντια στη διεύρυνση της φτώχειας σε μια σειρά από χώρες της Ε.Ε., καθώς και ενάντια στο φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού, που έλαβε μεγάλη υποστήριξη από την Κομισιόν αλλά και σειρά κρατών – μελών, όπως η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Σουηδία, ενώ και οι περισσότεροι ηγέτες είχαν θετική αντιμετώπιση.

Σχεδόν οκτώ χρόνια πριν, η αρχή της κρίσης στην Ελλάδα συνέπεσε με την επέκταση της κρίσης στην Ευρώπη. Σήμερα, για πρώτη φορά η προοπτική της αλλαγής σελίδας είναι πιο ορατή από ποτέ στην Ελλάδα, γεγονός που μπορεί να δράσει καταλυτικά για την αναγκαία αλλαγή στην Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, το 2018 θα είναι ορόσημο

100 χρόνια από την Οκτωβριανή επανάσταση