Εισηγήσεις Ινστιτούτου Πουλαντζάς

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: «ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗΣ»
Εισηγητές/τριες	Τίτλος εισήγησης	Ημερομηνία
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ Δρ. Συνταγματικού Δικαίου, Επιστημονικός Συνεργάτης Πανεπιστημίου Κρήτης	Η κρίση του κοινοβουλευτισμού στον μεσοπόλεμο και σήμερα	Τετάρτη, 21/11/2018 και ώρα 6 μ.μ.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΑΡΤΣΙΔΗΣ Δρ. Φιλοσοφίας, Επιστημονικός Διευθυντής του ΙΝΠ, Διδάσκων Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου	Η δημοκρατία ως μετα-σταθερή ισορροπία	Πέμπτη, 13/12/2018 και ώρα 6 μ.μ.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικού Δικαίου, Πανεπιστήμιο Κύπρου	Το πολιτικό χωρίς διαμεσολαβήσεις: κυρίαρχο λαϊκό σώμα ή κοινωνική πληθυντικότητα;	Πέμπτη, 24/01/2019 και ώρα 6 μ.μ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Καθηγητής Δημοσίου, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας	Η δημοκρατία του βλέμματος: πολίτες και (ή) θεατές;	ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019
ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΚΑΜΤΣΙΔΟΥ Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή Α.Π.Θ., Πρόεδρος ΕΚΔΔΑ-ΕΣΔΔΑ	Μεταδημοκρατία ή το τέλος του Συνταγματικού Δικαίου	ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019
ΑΛΙΚΗ ΛΑΒΡΑΝΟΥ Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Κρήτης	Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και η πολιτική θεωρία του Καρλ Σμιτ	ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019
ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ Κοσμήτορας της Σχολής των Ανθρωπιστικών Σπουδών και Τεχνών του Birkbeck College του Λονδίνου, Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΙΝΠ, Βουλευτής Α’ Πειραιώς	Δικαίωμα στην αντίσταση και εξεγερσιακή δημοκρατία	ΜΑΡΤΙΟΣ 2019
ΚΥΡΚΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ Καθηγητής Κοινωνικής Θεωρίας, ΕΚΠΑ	Νεοφιλελευθερισμός, Δημοκρατία, Ακροδεξιά	ΜΑΡΤΙΟΣ 2019
ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΑΚΗΣ Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας και Μεθοδολογίας του Δικαίου, Νομική Σχολή Α.Π.Θ.	Δημοκρατία, πέρα από το δίλημμα άμεση ή έμμεση	ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, μέλος του Δ.Σ. του ΙΝΠ	Ποια θεωρία της δημοκρατίας προϋποθέτει ο δημοκρατικός σοσιαλισμός για να είναι δημοκρατικός;	ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019
ΑΘΗΝΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πολιτισμικών Σπουδών και Σπουδών Φύλου, Πάντειο Πανεπιστήμιο, μέλος του Δ.Σ. του ΙΝΠ	Για το συμβάν της δημοκρατίας	ΜΑΪΟΣ 2019
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Καθηγητής Πολιτειολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου	Τα δικαιώματα στην πράξη: Η οικουμενική αυτοκριτική εμπειρία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου	ΙΟΥΝΙΟΣ 2019

Το Εργαστήριο θα πραγματοποιείται στον χώρο του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς (Κεραμεικού 46 και Μυλλέρου). 

Οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή για την παρακολούθηση του εργαστηρίου το αργότερο μέχρι την Τρίτη, 20/11/2018 στο e-mail: info@poulantzas.gr.    

Θα τους ταράξουμε στη δημοκρατία (από την ΑΥΓΗ)

Η εποχή των Μνημονίων χαρακτηρίστηκε από πρωτοφανείς πολιτικές ανατροπές και εξίσου πρωτοφανή πολιτική όξυνση. Από τις 20 Αυγούστου, όσο και αν κάποιοι δεν θέλησαν να το πιστέψουν, τα πράγματα αλλάζουν. Η οικονομία πιάνει τους στόχους, η χώρα έχει βγει από την επιτροπεία. Το μεγάλο στοίχημα πλέον είναι το πώς και πότε η μεταβολή αυτή θα γίνει αισθητή σε μια εξουθενωμένη από τη λιτότητα κοινωνία.
Μέσα σε αυτή τη συγκυρία, η συζήτηση για συνταγματική αναθεώρηση, που μόλις ξεκίνησε, θα κρίνει αρκετά πράγματα.
Πρώτον, θα κρίνει τις δυνατότητες για συναινέσεις. Οι συναινέσεις είναι επιβεβλημένες από το σύνταγμα για τη διαδικασία αυτή. Τώρα θα φανεί ποιοι κάνουν πολιτική αρχών και ποιοι εξαντλούνται σε τακτικούς πολιτικούς ελιγμούς. Η συζήτηση για τη θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους θα έχει, κάτω από το πρίσμα αυτό, εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Δεύτερον, θα κρίνει την προγραμματική επάρκεια των κομμάτων. Στη συζήτηση αυτή δεν χωράνε απαστράπτουσες γενικότητες για το αύριο, την προκοπή και το μέλλον. Ο καθένας πρέπει να εξηγήσει με σαφήνεια και καθαρότητα τις θέσεις του, τόσο σε αυτά που υποστηρίζει, όσο και σε αυτά που απορρίπτει. Να τις υπερασπιστεί δημόσια και να τις θέσει στην κρίση της κοινωνίας.
Τρίτον, θα κρίνει το πρόσημο της πολιτικής τού κάθε κόμματος. Γιατί οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι κοινωνικά αδιάφορες. Υπάρχει πάντοτε κάποιος που ωφελείται από την προώθησή τους και κάποιος που θίγεται. Είτε αφορούν την δημοκρατία, τη λαϊκή κυριαρχία και τα κοινωνικά δικαιώματα, είτε αφορούν το Δημόσιο, την Παιδεία και τις επενδύσεις.
Κάποιοι έχουν ήδη αρχίσει να σκέφτονται πώς θα αποδράσουν από τη συζήτηση.
Ας τους ταράξουμε στη δημοκρατία λοιπόν.

Τετάρτη 7/11 στις 7.30μμ Δημαρχείο Χολαργού- Τζανακόπουλος

Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ: Τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, αλλαγές στο άρθρο 3 και στην εκλογή ΠτΔ

 
Δεν διαλύεται η Βουλή αν εξαντληθεί η διαδικασία αναζήτησης των 180 ψήφων, θα γίνονται έξι διαδοχικές ψηφοφορίες - μία ανά μήνα, «αναζητώντας» την συναίνεση των 180. Στόχος είναι, να δημιουργείται «πίεση» σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις ώστε να συναινέσουν στην εκλογή του ΠτΔ.

Με την δευτερολογία του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ με αποκλειστικό θέμα συζήτησης την πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Σύμφωνα με κοινοβουλευτικές πηγές, το μόνο θέμα που έμεινε ανοικτό κατά την συνεδρίαση, είναι η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας εφόσον δεν επιτευχθεί αυξημένη πλειοψηφία των τριών ψηφοφοριών, δηλαδή μία με 200 ψήφους και δύο με 180 ψήφους.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, υπήρξε προβληματισμός αν μετά την τρίτη αποτυχία για αυξημένη πλειοψηφία, η εκλογή θα επιτυγχάνεται με 151 ψήφους ή απευθείας από τον λαό.
Κατά τη συζήτηση υπήρξαν επιχειρήματα και για τις δύο απόψεις, ενώ ο στόχος είναι μία πρόταση που θα οδηγεί στην εξάντληση κάθε περιθωρίου για κοινοβουλευτική συναίνεση.
Συγκεκριμένα, εφόσον δεν διαλύεται η Βουλή αν εξαντληθεί η διαδικασία αναζήτησης των 180 ψήφων, θα γίνονται έξι διαδοχικές ψηφοφορίες - μία ανά μήνα, «αναζητώντας» την συναίνεση των 180.
Στόχος είναι, με την διαδικασία αυτή που διαρκεί ένα εξάμηνο, διάστημα κατά το οποίο θα παρατείνεται η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας, να δημιουργείται «πίεση» σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις ώστε να συναινέσουν στην εκλογή του ΠτΔ.
Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, στόχος δεν είναι η ενίσχυση του θεσμού του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά η ενίσχυση του Κοινοβουλίου και της κυβέρνησης, προκειμένου να μην διαλύεται η Βουλή και να προκηρύσσονται εκλογές, όταν δημιουργείται εμπλοκή με την εκλογή Προέδρου.
Μετά την εξάντληση της παραπάνω διαδικασίας, η εκλογή θα γίνεται μεταξύ των δύο υποψηφίων - ωστόσο εντός της εξάμηνης διάρκειάς της μπορούν να υπάρχουν και άλλοι υποψήφιοι, ή ακόμα και να αλλάζουν οι υποψηφιότητες.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν κατηγορηματικά, ότι η διαδικασία αυτή (και συγκεκριμένα το ενδεχόμενο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας απευθείας από τον λαό) δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι αλλάζει το πολίτευμα της χώρας από Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, σε Προεδρική Δημοκρατία.
Επίσης, σε ό, τι αφορά την σχέση Εκκλησίας-Κράτους, προτείνεται να μην απαλειφθεί το άρθρο 3 του Συντάγματος, που ορίζει ότι «επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού», αλλά αντίθετα να διαμορφωθεί ώστε να γίνει πιο «λιτό», «χωρίς να αφαιρεθούν ουσιώδη στοιχεία του» και να προστεθεί η «ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους», αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Υποχρεωτικός ο πολιτικός όρκος

Στο πλαίσιο αυτό, θα είναι υποχρεωτικός ο πολιτικός όρκος για όλους τους αιρετούς και τους δημοσίους υπαλλήλους. Επίσης, θα υπάρξει ερμηνευτική δήλωση στο Σύνταγμα, ότι η «αναγνώριση της επικρατούσας θρησκείας δεν θα επιφέρει δυσμενείς συνέπειες έναντι άλλων θρησκειών».
Αναφορικά με τις βουλευτικές θητείες, προτείνεται να είναι τρεις συνεχόμενες, ενώ ο περιορισμός δεν θα ισχύει για τους αρχηγούς κομμάτων και τους πρώην πρωθυπουργούς.
Σχετικά με το νόμο περί ευθύνης υπουργών, συμφωνήθηκε με «πανηγυρική» - όπως την χαρακτήριζαν οι ίδιες πηγές - ομοφωνία, η τροποποίηση της διάταξης που προβλέπει μειωμένη παραγραφή, η οποία θα εξομοιώνεται με όσα προβλέπονται στο Ποινικό Δίκαιο.
Να σημειωθεί ότι εντός των επόμενων ημερών θα κατατεθεί η πρόταση, με τις απαιτούμενες 50 υπογραφές, στο πρόεδρο της Βουλής, ο οποίος θα συγκροτήσει Επιτροπή Συνταγματικής Αναθεώρησης, ορίζοντας την διάρκεια λειτουργίας της.
Η εκτίμηση είναι ότι όλα θα κριθούν από τις ψηφοφορίες της Ολομέλειας, ωστόσο το ερώτημα που τίθεται σε κυβερνητικό επίπεδο, είναι κατά πόσο θα μπορούν «να πουν όχι» οι πολιτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης, αν κινηθούν με βάση τις συγκροτημένες προτάσεις τους.
Να σημειωθεί ότι η συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, διήρκεσε περίπου πέντε ώρες, αρχής γενομένης από την εισήγηση του πρωθυπουργού, που έφθασε στην αίθουσα της Γερουσίας στις 13.03.
Επί 40 λεπτά, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε σε όλα τα «καυτά» θέματα, ωστόσο κάποια σημεία της εισαγωγικής ομιλίας του χειροκροτήθηκαν ιδιαιτέρως από τους βουλευτές.

Όριο θητειών ώστε να μην δημιουργούνται όροι συναλλαγής με το εκλογικό σώμα

Την απόλυτη αποδοχή της κοινοβουλευτικής ομάδας, όπως φάνηκε από το χειροκρότημα, είχε η πρόταση του πρωθυπουργού «να αναμετρηθούμε με την αντίληψη των πολιτών ότι η πολιτική είναι επάγγελμα και μάλιστα για ορισμένους επικερδές και όχι προσφορά», θέτοντας προς συζήτηση να προβλεφθεί όριο θητειών για τους βουλευτές, «ώστε να μην δημιουργούνται όροι συναλλαγής με το εκλογικό σώμα».
Ιδιαίτερο χειροκρότημα απέσπασε επίσης, η «υπενθύμιση» προς τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΝΔ, «που έψαχνε επιχειρήματα για να δικαιολογήσει πιθανή απουσία του κόμματός του από την αναθεωρητική διαδικασία, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι γίνεται βεβιασμένα και στο τέλος της κυβερνητικής θητείας».
«Να του θυμίσω ότι έχουμε έναν χρόνο ακόμη κυβερνητική θητεία. Άλλο που αυτοί εδώ και δυόμισι χρόνια φαντασιώνονται το τέλος» είπε ο πρωθυπουργός, καταχειροκροτούμενος, ενώ ανάλογη ήταν η αντίδραση των μελών της ΚΟ, όταν - κλείνοντας την εισαγωγική τοποθέτησή του - τόνισε ότι «παίρνουμε την πρωτοβουλία για την αναθεώρηση του Συντάγματος, συναισθανόμενοι την μεγάλη μας ευθύνη», καλώντας όλες τις πολιτικές δυνάμεις να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η ώρα των θεσμικών αλλαγών

Η χώρα έχει μπει ήδη στη μεταμνημονιακή περίοδο. Μετά από οκτώ χρόνια Μνημονίων και επιτροπείας, η χώρα ανακτά την κυριαρχία της και ξαναπαίρνει στα χέρια της τα εργαλεία για τη χάραξη της πολιτικής.
Σήμερα δύο πεδία πολιτικών πρωτοβουλιών έχουν διαμορφωθεί. Το ένα αφορά την προώθηση μέτρων για τη στήριξη της κοινωνίας και την ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας. Το άλλο είναι η προώθηση ώριμων προοδευτικών αλλαγών για την ενίσχυση της λαϊκής κυριαρχίας και τη θεσμική αναβάθμιση του κοινοβουλευτισμού.
Το παλιό πολιτικό κατεστημένο, που κυβέρνησε τη χώρα για δεκαετίες, δεν μπήκε ποτέ στη λογική μιας πραγματικά προοδευτικής συνταγματικής αναθεώρησης. Η κυρίαρχη αντίληψη για το σύνταγμα ήταν πάντοτε περιορισμένη σε συντηρητικό και ελεγχόμενο πλαίσιο, με εξαίρεση κάποιες παρεμβάσεις αποσπασματικές, ενίοτε και εργαλειακού χαρακτήρα, όπως αυτή περί της ευθύνης των υπουργών.
Η Αριστερά, που διαχρονικά υπερασπιζόταν την ανάγκη μιας προοδευτικής συνταγματικής αλλαγής, δεν είχε ποτέ μέχρι σήμερα τη δυνατότητα να διαμορφώσει τους αναγκαίους συσχετισμούς για κάτι τέτοιο.
Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Απέναντι σε ένα κοινό μέτωπο συντηρητικού λαϊκισμού και ακραίου νεοφιλελευθερισμού, η Αριστερά μπορεί να αποτελέσει βασικό πόλο μιας μεγάλης προοδευτικής πλειοψηφίας γύρω από ώριμες συνταγματικές αλλαγές, που θα δίνουν ουσιαστικότερο περιεχόμενο στις λειτουργίες του δημοκρατικού πολιτεύματος, θα διευρύνουν τη λαϊκή κυριαρχία, θα κατοχυρώνουν τα κοινωνικά δικαιώματα.
Η Αριστερά πρέπει να υπερασπιστεί τις τομές που προωθεί, μιλώντας με καθαρό και ορθολογικό τρόπο και απαντώντας στις αντίθετες απόψεις με ισχυρά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Στόχος είναι η προοδευτική συνταγματική αναθεώρηση, πέρα από καθορισμένη κοινοβουλευτική διαδικασία, να γίνει υπόθεση ολόκληρης της κοινωνίας.