Ντιπ λέμε!

ένα κειμενάκι του Θανάση Κοντονάτσιου

Κάποιος με μάλωσε γιατί ανέβασα στο facebook της Ο.Μ. την φράση του Karl Marx «Η καταστροφική κατάσταση της κοινωνίας στην οποία ζω με γεμίζει αισιοδοξία».

Αφού κατεγράφει μια αλλοπρόσαλλη πορεία διαμαρτυριών με πολιούχους και τα τοιαύτα, ύστερα βγήκε και το συμπέρασμα πως η φράση ειρωνεύεται τους συνανθρώπους μας που υποφέρουν.

Στην αρχή σκέφτηκα πως δεν αξίζει τον κόπο να δοθεί συνέχεια αλλά κατόπιν, αφενός γιατί η συμπεριφορά του αγιατολάχ που του έθιξαν τον Μωάμεθ με εκνευρίζει αφάνταστα και αφετέρου διότι το συμβάν μπορεί να είναι και -με γενικότερο τρόπο- διδακτικό, σκέφτηκα να απαντήσω με κάπως μεγαλύτερη πληρότητα. Έτσι βγήκε αυτό το εκνευριστικό κειμενάκι που διαβάζετε τώρα.

[ … ] Δεν είμαι απαισιόδοξος, αντιθέτως. Η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία, άλλωστε, δεν συνιστούν φιλοσοφικές κατηγορίες. Δεν μπορείς να κρίνεις μια σκέψη ή μια θεωρία με βάση την αισιοδοξία ή την απαισιοδοξία της. Ο φίλος μου ο Guy Debord παρέθεσε  κάποτε ένα απόσπασμα του Μαρξ: «Η καταστροφική κατάσταση της κοινωνίας στην οποία ζω με γεμίζει αισιοδοξία». Αυτό που επιχειρώ στο βιβλίο μου για το Άουσβιτς, το στρατόπεδο, τη νεωτερικότητα δεν είναι μια ιστορική κρίση, αλλά να εικονογραφήσω ένα παράδειγμα, προκειμένου να καταλάβουμε την πολιτική στις μέρες μας. Διάφοροι λένε: «Ο Αγκάμπεν υποστηρίζει ότι ζούμε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης». Όχι. Αλλά μας είναι χρήσιμο να πάρουμε το στρατόπεδο ως παράδειγμα για να καταλάβουμε την εξουσία σήμερα [ … ]

Αυτή την παράγραφο διάβασα, σε συνέντευξη του Giorgio Agamben, που εμπεριείχε την φράση του Marx που απομόνωσε ο Guy E. Debord. Μου φάνηκε εξαιρετικά προκλητική και νοηματικά πολύπλευρη φράση. Και λέω: αφού προκάλεσε στο δικό μου μυαλό σκέψεις, ας την αναπαράξω ώστε να προκληθούν σκέψεις και σε άλλα μυαλά. Πάντοτε κάτι καλό βγαίνει όταν το ένα μυαλό τσιγκλάει το άλλο…

Και τι σκέψεις άραγε; Γιατί το είπε ο Marx αυτό σχεδόν διακόσια χρόνια πριν; Μήπως εννοούσε πως η κακή κατάσταση της κοινωνίας τότε (για την οποία δεν είχε φυσικά καμία ευθύνη ούτε ο ίδιος ούτε και η τότε αριστερά) εμπεριείχε την δυναμική, τον σπινθήρα της αλλαγής; Μήπως εννοούσε κάτι άλλο; Και πόσο επίκαιρη είναι αυτή η αιρετική φράση σήμερα, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του την τρέχουσα κατάσταση της τοπικής αλλά και της Ευρωπαϊκής κοινωνίας; Μήπως μέσα στο καταφανώς προκλητικό κρύβεται και κάτι άλλο πίσω από αυτή την -εκ των πραγματων ‘επίκαιρη’- φράση; Δεν θα άξιζε να το ψάξουμε;

Αυτά σκέφτηκα και αυτά ήθελα χωρίς πολλές – πολλές εξηγήσεις να γίνουν αυτόματα κατανοητά από κάποιους συντρόφους μου. Αλλά αυτοί ντιπ! (που έλεγε κι ο Νιόνιος). Ντιπ λέμε!