Με αφορμή το debate (Χρήστος Βαλλιάνος)

Η παρακολούθηση του debate μεταξύ των έξι πολιτικών ηγετών με παρακίνησε σε κάποιες σκέψεις που ωστόσο δεν αφορούν καθόλου την εκλογομαχία.
Αφορμή για τις σκέψεις ήταν το γεγονός ότι η γραμματέας του ΚΚΕ φαίνεται ότι έχει κατοχυρώσει πλέον το αποκλειστικής εκπροσώπησης και χρήσης ενός λεξιλογίου (καπιταλισμός, ταξική εκμετάλλευση, αστική τάξη, εργατική αριστοκρατία, κλπ) που παραπέμπει στην εξ ίσου αποκλειστική κατοχή μιας ιδιαίτερης θεωρίας: του μαρξισμού: Το ΚΚΕ εμφανίζεται ως ένα ξεχωριστό κόμμα, το κόμμα της εργατικής τάξης, την οποία εκπροσωπεί εργολαβικά, και μοναδικός και αυθεντικός κάτοχος μιας θεωρίας, του μαρξισμού, εκ της οποίας πηγάζουν οι πολιτικές του θέσεις, που γι’ αυτό και μόνο είναι απόλυτα σεβαστές.
Όσο αυτονόητο φαίνεται το γεγονός αυτό σε κάποιους δημοσιογράφους και «αναλυτές», που σπεύδουν κάθε φορά να υπογραμμίσουν τη συνέπεια της πολιτικής στάσης του ΚΚΕ σε σχέση με τη γενικότερη φιλοσοφική του θεώρηση κλπ, τόσο για κάποιος άλλους, αμετανόητους αριστερούς η εικόνα αυτή φαντάζει τραγική, ή ακόμα και ιλαροτραγική: Και πώς να μην είναι έτσι; Σκεφτείτε μόνο ότι το κόμμα που μιλάει για τον καπιταλισμό και την ταξική εκμετάλλευση είναι αυτό που έχει ως στρατηγικό στόχο τον σοβιετικού τύπου κρατικό καπιταλισμό!
Βεβαίως, η άνετη χρήση ενός μαρξιστικού λεξιλογίου από τη γραμματέα του ΚΚΕ δεν σημαίνει τίποτα σε σχέση με το μαρξισμό του ΚΚΕ. Είναι γνωστό ότι αυτό που το ΚΚΕ θεωρεί μαρξισμό είναι μια φτηνή καρικατούρα της θεωρίας του Μαρξ. Η αναφορά στην εκμετάλλευση και το μονοπωλιακό καπιταλισμό δεν το εμποδίζει τελικά από το να σχηματίζει μια εικόνα της ελληνικής κοινωνίας που βρίσκεται σε εμφανή αναντιστοιχία με την ίδια την πραγματικότητα: Ας θυμηθούμε μόνο τη άποψη της Α. Παπαρήγα στο debate των αρχηγών, που θεωρεί ότι οι επιχειρήσεις παρεμβαίνουν στις πανεπιστημιακές σπουδές επιδιώκοντας την αποβλάκωση των φοιτητών!
Νομίζω ότι η εκτός ΚΚΕ Αριστερά κουβαλάει, από την εποχή της ΕΔΑ, μια «συμμετρική» παράδοση. Είναι η παράδοση της άρνησης της συλλογικής οικειοποίησης του μαρξισμού, η παράδοση της αποκλειστικά πολιτικής ενότητας, στο όνομα της απόρριψης της μοναδικής ορθοδοξίας, της χωρίς παρωπίδες αξιοποίησης της οποιασδήποτε θεωρητικής συμβολής, ακόμα και εκείνων που δηλώνουν ξένες προς το μαρξισμό, αλλά και μιας άλλης, υποδόριας αντίληψης, σύμφωνα με την οποία ο πολιτικός αγώνας είναι μια πρακτική, άμεσα αναγνωρίσιμη υπόθεση, για την οποία η θεωρητική ανάλυση είναι περίπου περιττή πολυτέλεια. Ανεξάρτητα από τις μεταξύ τους διαφορές, μ’ αυτή τη λογική χτίστηκε η ΕΔΑ, πολύ αργότερα ο ΣΥΝ, αλλά και τελευταία ο ΣΥΡΙΖΑ.
Υπάρχει κάποιο πρόβλημα σε σχέση μ’ αυτό: Φοβάμαι ότι το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρότερο από το ότι άθελά μας, εκχωρήσαμε στον κληρονόμο της σταλινικής παράδοσης το δικαίωμα να εμφανίζεται ως ο μοναδικός και αδιαφιλονίκητος εισηγητής της μαρξιστικής θεωρίας. Πρόκειται μάλλον για το ότι μπροστά στα μεγάλα κομβικά προβλήματα του κράτους, του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος, της κρίσης, βρεθήκαμε χωρίς πυξίδα. Για να το διατυπώσω διαφορετικά, βεβαίως δεν έχει νόημα να συναγωνιζόμαστε το ΚΚΕ στο ποιος θα χρησιμοποιεί την πιο προχωρημένη μαρξιστική ή μαρξίζουσα ορολογία σ’ ένα δημόσιο διάλογο. Αν όμως μας ενδιαφέρει να αντιμετωπίσουμε την πολιτική όχι ως μια σύγκρουση κομμάτων για την υφαρπαγή ψήφων, αλλά ως μια σύγκρουση που αναπαράγει το χωρισμό της κοινωνίας σε αντίπαλα «στρατόπεδα», μια σύγκρουση επομένως που δεν αφορά την «πολιτική σκηνή», αλλά την ίδια της κίνηση της κοινωνίας, η «συνάντησή» μας με τη μαρξιστική θεωρία, και τελικά η υπέρβαση αυτής της ελάχιστης πολιτικής ενότητας, στην κατεύθυνση μιας ενότητας με ιδεολογικά και στρατηγικά χαρακτηριστικά, είναι μια επείγουσα ανάγκη.
Χρήστος Βαλλιάνος