ΑΠΕ για την ΟΙΚΟ – ΛΟΓΙΑ – ΟΙΚΟ – ΝΟΜΙΑ

του Γιάννη Μπενίση, μέλους της επιτροπής ενεργειας και της ΚΠΕ του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ

Ένα από τα θέματα που απασχόλησαν το φετινό Left Forum στην Νεα Υόρκη ήταν αυτό που ο καθηγητής Βαλερστάϊν χαρακτήρισε ως «καρκίνο» του συστήματος. Πρόκειται για το γεγονός ότι επί 500 χρόνια ο καπιταλισμός αναπτύχθηκε κατατρώγοντας τούς φυσικούς πόρους του πλανήτη χωρίς να τούς αναπληρώνει. Το πρόβλημα αυτό έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και απειλεί άμεσα την ζωή  στο πλανήτη. Δεν μπορούμε πια να μιλάμε για μέλλον, για ανάπτυξη, για οικονομία αν αυτή δεν είναι οικολογική, σημαντική πτυχή της οποίας είναι οι ΑΠΕ.

Ενώ λοιπόν παγκοσμίου φήμης διανοητές αντιλαμβάνονται την ουσιαστική σημασία των ΑΠΕ στη ανάπτυξη, στην Ελλάδα με πρόσχημα το υπαρκτό πρόβλημα του ελλείμματος του λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ, ως λύση προτείνεται το   πάγωμα της ανάπτυξης των ΑΠΕ. Ακούγονται απόψεις όπως : «οι ΑΠΕ είναι πολυτέλεια», «εδώ δεν έχουμε να φάμε τις ΑΠΕ θα κοιτάζουμε», «ας καθυστερήσει η έστω και σταδιακή απεξάρτηση από το φθηνό λιγνίτη που μας χάρισε η φύση και άλλα πολλά, ιδίου ύφους και περιεχομένου. Στη δε πράξη έχουν σταματήσει να γίνονται πλέον έργα ΑΠΕ:  τα φωτοβολταϊκά τους τελευταίους μήνες, τον τελευταίο χρόνο οι υπόλοιπες ΑΠΕ.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά για να διαπιστώσουμε το πως δημιουργήθηκε το πρόβλημα.

Ο πρώτος ουσιαστικά νόμος, που έβαλε τα θεμέλια για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, συντάχθηκε το 2006. Παρά το θετικό στοιχείο ότι επιτέλους άρχισε να γίνεται λόγος για ΑΠΕ, ο νόμος είχε πολλές ελλείψεις, είτε σκόπιμα είτε όχι. Ενώ το κύριο χαρακτηριστικό των ΑΠΕ είναι οι πολλές μικρές αποκεντρωμένες μονάδες, διάσπαρτες στην επικράτεια και μόνο, για λόγους οικονομίας κλίμακας και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις μεγάλες μονάδες (μέσα σε βιομηχανικές ζώνες κλπ), ο νόμος υιοθετούσε ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση. Το μείγμα των ΑΠΕ, αλλά και ο ρυθμός ανάπτυξης τους έπρεπε να είναι αυστηρά σχεδιασμένος, ώστε να απορροφηθούν ομαλά, από τεχνικής αλλά και οικονομικής άποψης, όλοι οι κραδασμοί της αλλαγής παραγωγής ηλεκτρενέργειας. Αντιθέτως, ακολουθώντας το νεοφιλελεύθερο δόγμα, ο νόμος αυτός άφηνε την αγορά ανεξέλεγκτη να αποφασίσει χωρίς παρεμβάσεις της πολιτείας. Η αγορά αποφάσισε όπως πάντα, άναρχα και με μοναδικό κριτήριο το κέρδος. Ενώ το κόστος κατασκευής ειδικά των φωτοβολταϊκών αποκλιμακώθηκε ραγδαία, δεν είχαμε αντίστοιχη μείωση των εγγυημένων τιμών πώλησης του ρεύματος, οπότε δημιουργήθηκαν ευκαιρίες για υπερκέρδη. Αποτέλεσμα ήταν το αδηφάγο κεφάλαιο να οδεύσει προς τα φωτοβολταϊκά με συνέπεια την έκδοση υπερπληθώρας αδειοδοτήσεων και κατασκευών. Ενώ στην Ευρώπη οι κυβερνήσεις έγκαιρα διαπίστωσαν το πρόβλημα και βρήκαν λύσεις, στη χώρα μας, αφού άφησαν να χαθεί πολύτιμος χρόνος, όταν πλέον αποφάσισαν να ασχοληθούν, προχώρησε σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία : ένα λάθος να προσπαθούν να το λύσουν με ένα νέο λάθος, χειρότερο του προηγούμενου.

Το πρόβλημα λοιπόν που έχει προκύψει, δεν είναι δομικό των ΑΠΕ, αλλά αφορά στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, διαχρονικά αντιμετώπισαν τις ΑΠΕ. Αν είχαμε στρωτή ροή διείσδυσης των ΑΠΕ και είχαμε, για παράδειγμα, αντί για 2300mw φωτοβολταϊκών που έχουμε σήμερα, γύρω στα 1000mw, αυτό θα συνιστούσε ένα απόλυτα διαχειρίσιμο μέγεθος, που δεν θα δημιουργούσε κανενός είδους πρόβλημα. Το σημερινό δε κόστος κατασκευής είναι τέτοιο που επιτρέπει σε όποιον κατασκευάσει σήμερα ΑΠΕ, να αμείβεται με ταρίφα παραπλήσια των παραγωγών άπω φυσικό αέριο, οπότε αν αυτά τα 1300mw κατασκευάζονταν σήμερα, δεν θα επιβάρυναν τον λογαριασμό, αφού λογικά θα αμείβονταν όπως οι συμβατικοί παραγωγοί.

Το πρόβλημα αυτό έχει λύση και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει προτείνει λύσεις που η τρικομματική κυβέρνηση δεν έχει την βούληση να αποδεχθεί, γιατί αυτές θίγουν τα ξένα και ντόπια μεγάλα συμφέροντα του χώρου. Εμείς στον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ προτείνουμε μέτρα κουρέματος των παραγωγών με παραμετροποίηση των κριτηρίων ώστε να μηδενιστεί το έλλειμμα χωρίς να επιβαρυνθούν οι καταναλωτές και να πληρώσουν όλοι με δίκαιο τρόπο ανάλογα με το κόστος κατασκευής και το μέγεθος.

Αρχικά πρέπει να πούμε ότι τις ΑΠΕ δεν πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε με οικονομίστικο τρόπο. Η καταστροφή του περιβάλλοντος και η υγεία δεν είναι μετρήσιμα χρηματικά μεγέθη. Δεν μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για φθηνό λιγνίτη και ακριβές ΑΠΕ, αδιαφορώντας για τις άλλες επιπτώσεις που έχει η χρήση των ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων.

Η ταχύτητα ανάπτυξης της τεχνολογίας μας επιτρέπει να υποστηρίξουμε ότι σύντομα, αν υπάρξει πολιτική βούληση, θα μπορέσουμε να έχουμε συστήματα ΑΠΕ για οικιακή χρήση, τα οποία θα συμφέρουν και από οικονομικής σκοπιάς. Συστήματα χαμηλού κόστους από ΑΠΕ, με  ταυτόχρονη εξοικονόμηση ενέργειας και με  μελλοντικά φθηνές μπαταρίες θα μπορούν να κάνουν τα σπίτια  ενεργειακά ανεξάρτητα. Στον τομέα αυτό, θα μπορούσε να απασχοληθεί και μεγάλο τμήμα του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, όπως μηχανικοί, τεχνικοί, κλάδοι που σήμερα μαστίζονται από μεγάλη ανεργία.

Οι ειδικοί επιστήμονες λένε ότι όποιος σχεδιάζει το μέλλον της ηλεκτρενέργειας με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, θα κάνει λάθος. Στην Αμερική κατασκευάστηκε πιλοτικά ένας συσσωρευτής 120mw με σχετικά ικανοποιητικό κόστος κατασκευής και υψηλής ταχύτητας απόδοσης της ενέργειας. Συστήματα αντλιοταμίευσης, παρασκευή υδρογόνου και άλλα, τέτοιου είδους τεχνικά εργαλεία θα βοηθήσουν ώστε να αρθεί η επιφυλακτικότητα έναντι των ΑΠΕ, από την στιγμή που θα μπορεί να αποθηκευθεί ενέργεια με χαμηλό κόστος.

Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται πολιτική βούληση, ώστε να πιεστούν οι τεχνικοί επιστήμονες να βρουν τις βέλτιστες λύσεις στα υπάρχοντα σημερινά προβλήματα. Την πολιτική αυτή βούληση δεν είναι δυνατόν να την έχουν οι δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού, γιατί οι έννοιες καπιταλισμός και οικολογία, κέρδος και προστασία του περιβάλλοντος, νόμοι της αγοράς και ανθρώπινες ανάγκες, είναι έννοιες ασύμβατες μεταξύ τους.

Μια κυβέρνηση της αριστεράς, όπως ευρηματικά έθεσαν το θέμα οι διοργανωτές μέσα από τον κεντρικό τίτλο του φετινού Left Forum στη Νέα Υόρκη, τις λέξεις οίκο-νομια και οίκο-λογια, δεν τις αντιμετωπίζει ως λέξεις με κοινό πρώτο συνθετικό, αλλά ως έννοιες άρρηκτα δεμένες σε μια λέξη. Μία λέξη, ένα νόημα που καθορίζει το μέλλον.

Μια κυβέρνηση της αριστεράς θα πρέπει να θέσει τα θεμέλια έτσι ώστε το μέλλον της ηλεκτρενέργειας και όχι μόνο αυτό, να είναι οικολογικό. Μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα μέλλον που οι ΑΠΕ θα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Και τούτο δεν είναι οραματική φαντασίωση ορισμένων. Αντιθέτως, όλα τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα συνηγορούν προς την κατεύθυνση αυτή.

πηγή: οικοτριβές, ecoleft