Στους μεταγενέστερους - Μ. Μπρεχτ

 

  

 Στους μεταγενέστερους 

Αλήθεια, σε μαύρα χρόνια ζω!
Τα λόγια που δεν κεντρίζουν είναι σημάδι χαζομάρας.
Ένα λείο μέτωπο, αναισθησίας. Εκείνος που γελάει
Δεν έχει μάθει ακόμα
Τις τρομερές ειδήσεις.
Μα τι καιροί λοιπόν ετούτοι, που
Είν’ έγκλημα σχεδόν όταν μιλάς για δέντρα
Γιατί έτσι παρασιωπάς χιλιάδες κακουργήματα!

Αυτός εκεί πού διασχίζει ήρεμα το δρόμο
Ξέκοψε πια ολότελα απ’ τους φίλους του
Πού βρίσκονται σ’ ανάγκη.
Είναι σωστό: το ψωμί μου ακόμα το κερδίζω.
Όμως πιστέψτε με: Είναι εντελώς τυχαίο. Απ’ ό,τι κάνω,
Τίποτε δε μου δίνει το δικαίωμα να φάω ως να χορτάσω.

Έχω γλιτώσει κατά σύμπτωση. (Λίγο η τύχη να, μ’ αφήσει χάθηκα.)
Μου λένε: Φάε και πιες! Να ‘σαι ευχαριστημένος που έχεις!
Μα πως να φάω και να πιω, όταν
Το φαγητό μου τ’ αρπάζω από τον πεινασμένο, όταν
Κάποιος διψάει για το ποτήρι το νερό που έχω;
Κι ωστόσο, τρώω και πίνω.

Θα ‘θελα ακόμα να ‘μουνα σοφός.

Τ’ αρχαία βιβλία λένε τί είναι η σοφία:
Μακριά να μένεις απ’ τις επίγειες συγκρούσεις και δίχως φόβο
Τη λιγοστή ζωή σου να περνάς.
Θεωρούν σοφό ακόμα
Το δρόμο σου να τραβάς αποφεύγοντας τη βία
Στο κακό ν’ ανταποδίνεις το καλό
Να μη χορταίνεις τις επιθυμίες σου, αλλά να τις ξεχνάς.
Μου είναι αδύνατο να πράξω όλα τούτα:
Αλήθεια, σε μαύρα χρόνια ζω!

Ήρθα στις πόλεις την εποχή της αναστάτωσης
Όταν εκεί βασίλευε η πείνα.

Ήρθα μες στους ανθρώπους στην εποχή της ανταρσίας
Και ξεσηκώθηκα μαζί τους.

Έτσι κύλησε ο χρόνος
Που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Το ψωμί μου το ‘τρωγα ανάμεσα στις μάχες.
Για να κοιμηθώ πλάγιαζα ανάμεσα στους δολοφόνους.
Αφρόντιστα δινόμουνα στον έρωτα
Κι αντίκριζα τη φύση δίχως υπομονή.

Έτσι κύλησε ο χρόνος
Που πάνω στη γη μου δόθηκε
Στον καιρό μου οι δρόμοι φέρνανε στη λάσπη.
Η μιλιά μου με κατέδιδε στο δήμιο.
Λίγα περνούσαν απ’ το χέρι μου. Όμως αν δεν υπήρχα
Οι αφέντες θα στέκονταν πιο σίγουρα, αυτό έλπιζα τουλάχιστον.
Έτσι κύλησε ο χρόνος
Που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Οι δυνάμεις ήτανε μετρημένες. Ο στόχος
Βρισκότανε πολύ μακριά.
Φαινόταν ολοκάθαρα, αν και για μένα
Ήταν σχεδόν απρόσιτος.

Έτσι κύλησε ο χρόνος
Που πάνω στη γη μου δόθηκε.

Εσείς, που θ’ αναδυθείτε μέσ’ απ’ τον κατακλυσμό
Που εμάς, μας έπνιξε,
Όταν για τις αδυναμίες μας μιλάτε
Σκεφτείτε
Και τα μαύρα χρόνια
Που εσείς γλυτώσατε
Εμείς περνάγαμε, αλλάζοντας χώρες πιο συχνά από παπούτσια,
Μέσα από ταξικούς πολέμους, απελπισμένοι σα βλέπαμε,
Την αδικία να κυριαρχεί και να μην υπάρχει εξέγερση.

Κι όμως το ξέραμε:
Ακόμα και το μίσος ενάντια στην ευτέλεια
Παραμορφώνει τα χαρακτηριστικά.
Ακόμα κ’ η οργή ενάντια στην αδικία
Βραχνιάζει τη φωνή. Αλλοίμονο, εμείς
Που θέλαμε να ετοιμάσουμε το δρόμο στη φιλία
Δεν καταφέρναμε να ‘μαστε φίλοι ανάμεσά μας.
Όμως εσείς, όταν θα ‘ρθει ο καιρός
Ο άνθρωπος να βοηθάει τον άνθρωπο
Να μας θυμάστε
Με κάποιαν επιείκεια

Τσου, ρε Λάκη... (αναδημοσίευση από 2310net)

Αρθρογράφος: 

2310net

Κάθε κρίση έχει την αισθητική που την εκφράζει. Το κραχ του ’29 γέννησε έναν Μπρεχτ. Το δικό μας έναν Λάκη. Ίσως όμως το ’29 να μην εκτιμούσαν, οι σύγχρονοί του, τον Μπρεχτ όπως εμείς σήμερα, που το πέρασμα του χρόνου απέδειξε ότι η λάμψη του χρυσού είναι αιώνια. Ίσως κάποια στιγμή, μετά από δεκαετίες, ο Λάκης να αναγνωριστεί για το ταλέντο και την προσφορά του.

 

Είχα καιρό να παρακολουθήσω εκπομπή του. Μπορεί και πάνω από ένα χρόνο. Ποτέ δεν μου άρεσε το «Τσαντίρι». Βλέπεις, έχω πάψει από καιρό να γελάω με αστεία με γιαγιάδες ή κλανιές ή ακόμα με γιαγιάδες που κλάνουν, έχω βαρεθεί να αισθάνομαι υποχρεωμένος να μπω στο παιχνίδι των διάφορων προσωπικοτήτων της trash tv, (έστω και από το ρόλο του υπεράνω, του κριτή, του γαμάτου και ψαγμένου τηλεθεατή) που ο Λάκης φροντίζει να βάζει στο σπίτι μας κάθε βδομάδα, με έχουν κουράσει τα γεμάτα κενό οργισμένα λογύδρια του, έχω σιχαθεί αυτό το deja-vu που μου προκαλούν ορισμένες ατάκες που έχω ακούσει ή διαβάσει αλλού και τις αντιγράφει στυγνά. Με λίγα λόγια, ο Λάκης δεν βγάζει πια γέλιο. Δόξα τω… διαδίκτυω μπορείς σήμερα να βρεις τρομερά πράγματα, αυθεντικά αστεία ή σατιρικά με τα οποία θα γελάσεις ή θα προβληματιστείς, χωρίς αυτός που τα μεταφέρει να μιλάει για τον εαυτό του σε τρίτο ενικό: «Η ΣΑΤΙΡΑ».

 

Έβλεπα σήμερα στο Τσαντίρι ένα παράξενο σκετς. Ο Καλυβάτσης gay (ας σταματήσει πια αυτό το στερεότυπο, έπαψε να είναι αστείο από καιρό) ντυμένος με την ναζιστική σημαία, ο Λαζόπουλος φυλακισμένος ντυμένος με στολή της Βέρμαχτ και ο Ζουγανέλης σε ρόλο Ότο Ρεχάγκελ, επίσης ντυμένος ναζιστικά. Οι διάλογοι που ακολούθησαν ήταν ένα κράμα στερεότυπης και κουραστικά επαναλαμβανόμενης μανιέρας, με ολίγη από σάτιρα καφενείου, και μπόλικο ντανταϊσμό. Το πράγμα δεν τραβούσε. Πόσο να γελάσεις με μια «αδερφή» που εκφράζει την σύγχρονη Ελλάδα που υποφέρει από την νέα ναζιστική Γερμανία; (τίποτα πιο πρωτότυπο δεν μπορούσες να σκεφτείς ρε Λάκη;)

 

Όμως ας αφήσουμε το «καλλιτεχνικό» μέρος του σκετς και ας πιάσουμε λίγο το πολιτικό:

 

Οι Γερμανοί θέλουν να μας πηδήξουν, να μας στήσουν στα τέσσερα. Εμείς είμαστε αδερφές, κραγμένες, αλλά παρόλα αυτά δεν θέλουμε να μας πηδάνε οι Γερμανοί. Ταυτόχρονα αποθεώνουμε τους Κύπριους που είπαν «νάιν» και που για αυτό τους πήδηξαν οι Γερμανοί, οι οποίοι πήδηξαν και εμάς γιατί τους είπαμε «γιαααα». Μέχρι στιγμής το συμπέρασμα είναι πως ό,τι και να πεις στους Γερμανούς θα σε πηδήξουν.

 

Άρα πρέπει κι εμείς να ξυπνήσουμε και να τους πούμε «νάιν», για να μας πηδήξουν όπως τους Κύπριους μάλλον, γιατί πιθανόν στο πολιτικό υποσυνείδητο του Λάκη οι Γερμανοί να είναι σαν τους βιαστές που αφού δεν μπορείς να τους αποφύγεις πρέπει να τους απολαύσεις.

 

Αυτό το κενό νοήματος παραλήρημα ομοφοβικής σάχλας, δεν ήρθε από το πουθενά. Πηγάζει απευθείας από την πολιτική σκέψη του Λάκη, η οποία όσο διαρκεί η κρίση αποδεικνύεται και πιο νηπιακή. Μέχρι τώρα είχαμε μπόλικη αντι-Μέρκελ, η οποία διανθιζόταν με πολύ από «χαζό Γιωργάκη», λίγο «κλέφτες πολιτικούς», αρκετές δόσεις «κακής Αριστεράς που δεν τα βρίσκει», λίγο «πλατεία» και γαρνίρισμα με συνομωσιολογίες. Τώρα ξαφνικά, λίγες ημέρες μετά τα πανηγύρια για την…κυπριακή αντίσταση και αφού τελικά οι αντιστασιακοί δεν μας βγήκαν και πολύ αντιστασιακοί, ο Λάκης ξαναβάζει απέναντί του την Άνγκελα Μέρκελ και την ξεσκίζει. Τρία χρόνια κρίσης και ο Λάκης δεν έμαθε τίποτα. Ούτε όταν τον πρόδωσε ο Ολάντ, οι Ρώσοι, οι Αγανακτισμένοι, το καλό ΠΑΣΟΚ που θα μας έσωζε από το κακό ΠΑΣΟΚ, ο Κουβέλης, και όποιος άλλος κατά καιρούς έγινε το ποιητικό αίτιο μιας από μηχανής λύσης που θα ερχόταν από ένα απροσδιόριστο μέλλον να μας λυτρώσει από μια απροσδιόριστη κρίση.

 

Το επίπεδο της αισθητικής, της τέχνης και του πολιτισμού είναι δεμένο με το επίπεδο της ταξικής πάλης. Όσο «ξύλινο», «παλαιολιθικό» και ξεπερασμένο κι αν ακούγεται. Οι Μπρεχτ, οι Λόρκες, οι Θεοδωράκηδες, οι Ξυλούρηδες και οι Ρίτσοι δεν βγήκαν από μόνοι τους, δεν έπεσαν από τον ουρανό. Γεννήθηκαν καλλιτεχνικά σε εποχές ταραγμένες άρα και έντονες. Η ένταση τράβηξε στα άκρα το ταλέντο τους και έγινε το καλούπι για να σμιλευτούν τραγούδια, ποιήματα, θεατρικά με την πραγματική ζωή των πραγματικών ανθρώπων. Η σημερινή εποχή έχει φορέσει έναν κιτς τηλε-μανδύα πάνω στα πάντα. Ο Λάκης είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας καλλιέργειας ηλιθιότητας από την οποία αν δεν απαλλαγούμε θα μας κάνει ένα με αυτήν πιο γρήγορα κι από την κλανιά της γριάς.

 

2310net.gr