Μαρξ,θρησκεία και Αριστερά (Γιάννης Δερμεντζόγλου - από tvxs.gr)

Η Αριστερά δεν είναι η σύνθεση των προσωπικών απόψεων και δοξασιών όσων δηλώνουν ή αισθάνονται αριστεροί και πολύ περισσότερο του κάθε Καρανίκα. Αρέσει δεν αρέσει, βασίζεται πάνω στο πνευματικό έργο του Μαρξ. 

Ο Μαρξισμός βέβαια δεν είναι ευαγγέλιο ούτε οι δέκα εντολές γραμμένες σε πέτρα. Η ιστορία του άλλωστε είναι γεμάτη από αναθεωρήσεις, άλλες γόνιμες και άλλες όχι. Μια από τις βασικές φιλοσοφικές θέσεις του Μαρξισμού αλλά και του Αναρχισμού, είναι η άρνηση ΚΑΘΕ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ. Με απλά λόγια ότι δεν υπάρχει κανένας θεός, καμιά υπέρτατη δύναμη έξω και πάνω από τον κόσμο αυτό. 

Για τον Μαρξ η θρησκεία ήταν μια ανθρωπίνως κατανοητή παρηγοριά των απελπισμένων (το περίφημο όπιο) η οποία όμως εμπόδιζε τη χειραφέτησή τους. Γιατί μόνο όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει ότι είναι ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ στον κόσμο αυτόν, με μόνο πιθανό στήριγμα τους συνανθρώπους του, ότι δεν υπάρχει καμία δικαίωση σε κανέναν άλλο υπερβατικό κόσμο, θα κάνει την απελπισία του ορμή για να αλλάξει την κοινωνική αδικία. 

Στην Ελλάδα οι "νεοφιλελεύθεροι" χρηματοδοτούνται από το κράτος. Εμείς... από εσάς ! Στήριξε την ανεξαρτησία του tvxs.gr, κάνοντας κλικ εδώ.

Δεν μπορεί κάποιος που θρησκεύεται να είναι αριστερός ή να ψηφίζει ένα αριστερό κόμμα; Προφανώς μπορεί. Καλό θα ήταν όμως να διαβάσει λίγο και να προβληματιστεί επάνω στην συγκεκριμένη (ανθρωπίνως κατανοητή) αντίφαση. Αν κάτι ξεχώριζε τους παλιούς αριστερούς, όλους αυτούς που με τη στάση ζωής τους έδωσαν παράδειγμα και διαμόρφωσαν στη συνείδηση της κοινωνίας το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα της αριστεράς, ήταν η αγάπη τους για το διάβασμα, την ουσιαστική μόρφωση. 

Στις μέρες μας αρχίζει και στην Αριστερά να εκστομίζεται η λέξη «διανοούμενοι» με ειρωνική και απαξιωτική χροιά ακολουθώντας το ακροδεξιάς προέλευσης απαξιωτικό χαρακτηρισμό «θολοκουλτουριάρηδες». Ο Ουμπέρτο Έκο αναφέρει ότι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εκφασισμού μιας κοινωνίας είναι η απαξίωση της διανόησης, της μόρφωσης και της επιστήμης. 

 

Δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στον ιστορικό ρόλο των θρησκειών, είναι πολύ γνωστά όλα αυτά. Ο χριστιανικός κόσμος πέρασε αιώνες φρίκης και αδιανόητης βαρβαρότητας κάτω από τη θεοκρατία. Στο όνομα του θεού οι Ισπανοί κονκισταδόρες έψηναν ζωντανούς τους Ινδιάνους. Ο ισλαμικός κόσμος περνάει το μεσαίωνα του στις μέρες μας και συναγωνίζεται σε βαρβαρότητα και φρικαλεότητες τους χρόνους του χριστιανικού Μεσαίωνα. 

Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες στη χώρα μας η θρησκεία ήταν σκληρός μηχανισμός κοινωνικής καταπίεσης και σήμερα ακόμη η Εκκλησία είναι φορέας των πιο αντιδραστικών και ακροδεξιών απόψεων. Μερικοί παπάδες που φιγουράρουν πλάι στους αντάρτες του ΕΛΑΣ, όταν ο ΕΛΑΣ είχε δύναμη κι εξουσία, ήταν οι εξαιρέσεις που επιβεβαίωναν τον κανόνα. 

Μπορεί λοιπόν ο πρόεδρος ενός αριστερού κόμματος και μάλιστα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να χαιρετίσει μια θρησκευτική γιορτή; Φυσικά και μπορεί και οφείλει ίσως λόγω της θεσμικής του θέσης. Το να χαϊδεύει όμως μεταφυσικές πεποιθήσεις που δεν συμμερίζεται για να κερδίσει συμπάθειες στο θρησκευόμενο κοινό δεν είναι αποδεκτό. Ο σεβασμός στη θρησκεία της πλειοψηφίας ή την όποια θρησκεία αποδεικνύεται από το ενδιαφέρον για την ανεμπόδιστη άσκηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων της αλλά όσον αφορά στους χριστιανούς είναι το μόνο πρόβλημα που δεν έχει η Ελλάδα. 

Αντίθετα τα δικαιώματα των άθεων καταπατούνται βάναυσα αλλά ελάχιστο ενδιαφέρον έχει δείξει για αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν εκτιμώ ότι για τον ΣΥΡΙΖΑ η εξουσία είναι ήδη αυτοσκοπός αλλά ο κίνδυνος να γίνει είναι υπαρκτός και αυτό είναι τόσο ανθρωπίνως κατανοητό όσο και η παρηγοριά από μεταφυσικές δυνάμεις.

“Σώπα, μη μιλάς”

 

 “Σώπα, μη μιλάς”

 Αζίζ Νεσίν (Τούρκος ποιητής)

Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή
κόψ’ τη φωνή σου, σώπασε
κι επιτέλους
αν ο λόγος είναι άργυρος
η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια, οι πρώτες λέξεις
που άκουσα από παιδί
έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα
μού ‘λεγαν: «σώπα».

Στο σχολείο μού ‘κρυψαν την αλήθεια τη μισή
και μού ‘λεγαν: «εσένα τι σε νοιάζει; σώπα!»
Με φιλούσε το πρώτο αγόρι
που ερωτεύτηκα και μού ‘λεγε:
«κοίτα, μην πεις τίποτα, και…σώπα!»
Κόψ’ τη φωνή σου, μη μιλάς, σώπαινε.
Κι αυτό βάστηξε μέχρι τα είκοσί μου χρόνια.
Ο λόγος του μεγάλου, η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στα πεζοδρόμια
«τι σε νοιάζει, μού ‘λεγαν,
θα βρεις το μπελά σου – τσιμουδιά, σώπα».
Αργότερα φώναζαν οι προϊστάμενοι:
«μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, και σώπα».

Παντρεύτηκα κι έκανα παιδιά και τα ‘μαθα να σωπαίνουν.
Ο άντρας μου ήταν τίμιος κι εργατικός
κι ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή που του έλεγε «σώπα».
Στα χρόνια τα δίσεχτα οι γείτονες με συμβούλευαν:
«μην ανακατεύεσαι, πες πως δεν είδες τίποτα και σώπα».
Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμία ζηλευτή
μας ένωνε όμως το «σώπα».

Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι κι οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.
Φτιάξαμε το σύλλογο του «σώπα»,
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μια πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη
αλλά μουγκή!
Πετύχαμε πολλά και φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα
κι όλα πολύ εύκολα, μόνο με το «σώπα».
Μεγάλη τέχνη αυτή, το «σώπα».
Μάθε το στα παιδιά σου, στη γυναίκα σου, στην πεθερά σου
κι αν νιώθεις την ανάγκη να μιλήσεις, ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και κάν’ την να σωπάσει.
Κόψ’την σύρριζα.
Πέταχ ‘την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο απ’ τη στιγμή
που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.
Δεν θα ‘χεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.
Δεν θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου
και θα γλιτώσεις απ’ το βραχνά
να μιλάς χωρίς να μιλάς
να λες «έχετε δίκιο, είμαι με ‘σας».

Αχ, πόσο θα ‘θελα να μιλήσω ο κερατάς
και δεν θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.
Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ’ την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια. Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις
κόψε τη γλώσσα σου.

Για να ‘σαι τουλάχιστον σωστός
στα σχέδια και τα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και παροξυσμούς
κρατώ τη γλώσσα μου
γιατί νομίζω πως θα ‘ρθει η στιγμή
που δε θ’ αντέξω
και θα ξεσπάσω και δε θα φοβηθώ και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω μ’ έναν φθόγγο
μ’ έναν ψίθυρο μ’ ένα τραύλισμα με μια κραυγή

που θα μου λέει: ΜΙΛΑ!

Σώπα μη μιλάς! – Αζίζ Νεσίν Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή κόψ’ τη φωνή σου σώπασε επιτέλους κι αν ο λόγος είναι αργυρός η σιωπή είναι χρυσός. Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα μου λέγανε: “σώπα”. Στο σχολείο μου κρύψαν την αλήθεια τη μισή, μου λέγανε : “εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!” Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε: “κοίτα μην πεις τίποτα, σσσσ….σώπα!” Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε. Και αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσι μου χρόνια. Ο λόγος του μεγάλου η σιωπή του μικρού. Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο, “Τι σε νοιάζει εσένα;”, μου λέγανε, “θα βρεις το μπελά σου, σώπα”. Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι “Μη χώνεις τη μύτη σου παντού, κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα” Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά, η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και ήξερε να σωπαίνει. Είχε μάνα συνετή , που της έλεγε “Σώπα”. Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε : “Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα” Μπορεί να μην είχαμε με δ’αύτους γνωριμίες ζηλευτές, με τους γείτονες, μας ένωνε , όμως, το Σώπα. Σώπα ο ένας,σώπα ο άλλος σώπα οι επάνω, σώπα η κάτω, σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο. Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι. Κατάπιαμε τη γλώσσα μας. Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε. Φτιάξαμε το σύλλογο του “Σώπα”. και μαζευτήκαμε πολλοί μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη ,αλλά μουγκή! Πετύχαμε πολλά,φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα, τα πάντα κι όλα πολύ. Εύκολα , μόνο με το Σώπα. Μεγάλη τέχνη αυτό το “Σώπα”. Μάθε το στη γυναίκα σου,στο παιδί σου,στην πεθερά σου κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσα σου και κάν’την να σωπάσει. Κόψ’την σύρριζα. Πέτα την στα σκυλιά. Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά. Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες , τύψεις κι αμφιβολίες. Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από το βραχνά να μιλάς , χωρίς να μιλάς να λες “έχετε δίκιο,είμαι σαν κι εσάς” Αχ! Πόσο θα ‘θελα να μιλήσω ο κερατάς. και δεν θα μιλάς , θα γίνεις φαφλατάς , θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς . Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ’την αμέσως. Δεν έχεις περιθώρια. Γίνε μουγκός. Αφού δε θα μιλήσεις , καλύτερα να το τολμήσεις Κόψε τη γλώσσα σου. Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου, γιατί νομίζω πως θα’ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο , με έναν ψίθυρο , με ένα τραύλισμα , με μια κραυγή που θα μου λέει: ΜΙΛΑ!….

Διαβάστε περισσότερα στο: www.ithaque.gr

Διαβάστε περισσότερα στο: www.ithaque.gr

ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΜΑΓΙΑΚΟΦΣΚΙ - Σύννεφο με παντελόνια

Την σκέψη

στο πλαδαρό μυαλό σας που ονειρεύεται,

σαν υπηρέτης λαίμαργος σε καναπέ λιγδιάρικο

με την καρδιά κουρέλι ματωμένο θα ερεθίσω˙

χορταστικά χλευαστικός, ξεδιάντροπος και καυστικός.

Ούτε μια γκρίζα τρίχα δεν έχω στην ψυχή,

μήτε των γηρατειών την στοργή!

Μέγας ο κόσμος με της φωνής τη δύναμη

έρχομ' όμορφος,

στα εικοσιδυό μου χρόνια.

Τρυφεροί μου!

Αφήστε τον έρωτα στα βιολιά.

Είναι βάρβαρο στα τύμπανα να μένει.

Και δεν μπορείτε να φέρετε τα πάνω κάτω όπως εγώ,

ώστε να μείνουν μόνο τα χείλη.

Ελάτε να μάθετε -

απ' το βελούδινο σαλόνι

του τάγματος των αρχαγγέλων το πρωτόκολλο

που ήρεμα τα χείλη ξεφυλλίζει

όπως η μαγείρισσα το βιβλίο των συνταγών.

Πηγαίνετε -

Η σάρκα πάει να με τρελάνει

-κι όπως αλλάζει χρώμα ο ουρανός-

Πηγαίνετε -

θα είμαι άψογα τρυφερός,

δεν είμαι άντρας εγώ, είμαι ένα σύννεφο με παντελόνια!

Πώς η ολάνθιστη Νίκαια υπάρχει δεν πιστεύω!

Και πάλι θα υμνήσω

τους αραχτούς σα νοσοκομεία άντρες

και τις παλιές σαν παροιμίες γυναίκες.

ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΜΑΓΙΑΚΟΦΣΚΙ

(μετάφραση: Δημήτρης Τριανταφυλλίδης)

Η μπαλάντα του οπερατέρ

Στο Σαντιάγκο, στης σφαγής τα χρόνια
πέσαν πολλοί και πού να βρεις ονόματα
και με μια λέξη να ποια είναι η Χιλή
κάποιος που ταινία γυρίζει τη σκηνή του φόνου του.

Αχ ! Η δύναμη βγαίνει απ` τις γροθιές
κι όχι από πρόσωπα καλοσυνάτα
από στόμια βγαίνει η δύναμη
κι όχι από τα στόματα.

Σύντροφοι, γνωστό αυτό
ήταν, είναι και μένει αληθινό
κι αυτή είναι η πικρή αλήθεια της Ουνιδάδ Ποπουλάρ.

Αυτό το φιλμ μάθημα ας μας γίνει
είδα τη δουλειά των στρατιωτών, το μακέλεμα
είδα σκηνές που όλοι γνωρίζουν
το λαό να τρέχει στο λιθόστρωτο για να σωθεί
και τα ντουφέκια να σαρώνουνε τους δρόμους
και προλετάριους να ξαπλώνονται νεκροί
είδα τις σφαίρες να ξεσκίζουνε τα παιδιά
και τις γυναίκες να ρίχνονται πάνω στους νεκρούς.

Θὰ σᾶς περιμένω - Μιχάλης Κατσαρός

 

Θὰ σᾶς περιμένω.

Θὰ σᾶς περιμένω μέχρι τὰ φοβερὰ μεσάνυχτα ἀδιάφορος-
Δὲν ἔχω πιὰ τί ἄλλο νὰ πιστοποιήσω.
Οἱ φύλακες κακεντρεχεῖς παραμονεύουν τὸ τέλος μου
ἀνάμεσα σὲ θρυμματισμένα πουκάμισα καὶ λεγεῶνες.
Θὰ περιμένω τὴ νύχτα σας ἀδιάφορος
χαμογελώντας μὲ ψυχρότητα γιὰ τὶς ἔνδοξες μέρες.
Πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο κῆπο σας
πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο πρόσωπό σας
ἐγὼ θὰ ξαφνιάζω τὰ πλήθη
ὁ ἄνεμος δικός μου
μάταιοι θόρυβοι καὶ τυμπανοκρουσίες ἐπίσημες
μάταιοι λόγοι.
Μὴν ἀμελήσετε.
Πάρτε μαζί σας νερό.
Τὸ μέλλον μας θὰ ἔχει πολλή ξηρασία.

Ιουλιανό Βασιλικό πραξικόπημα (από tvxs)

15-7-1965: Βασιλικό πραξικόπημα. Ο Γ. Παπανδρέου αναγκάζεται σε παραίτηση. Κυβέρνηση αποστατών υπο τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα. Ο λαός ξεκινά ανένδοτο αγώνα για την τήρηση της Συνταγματικής νομιμότητας. Οι διαδηλώσεις οι πορείες και οι συγκρούσεις με την αστυνομία θα διαρκέσουν 70 ημέρες (16-7-1965/25-9-1965). Η χώρα, με την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965, βυθίζεται σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας που θα οδηγήσει στο πραξικόπημα των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967.
Η περίοδος αυτή είναι γνωστή και ως Αποστασία του 1965 αφού μετά την παραίτηση Γ. Παπανδρέου οι κυβερνήσεις που σχηματίστηκαν διαδοχικά από βουλευτές της Ενώσεως Κέντρου ήταν αποτέλεσμα χρηματισμού και υποσχέσεων ανάληψης πολιτικών αξιωμάτων. Έτσι, μερίδα του Τύπου και του λαού απέδωσε το χαρακτηρισμό του «αποστάτη» στους βουλευτές που ανέβαιναν στην εξουσία. Η περίοδος αυτή χρωματίστηκε και από την έντονη ανάμειξη του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, παραβιάζοντας τις διατάξεις του Συντάγματος του 1952.
Ένα χρόνο πριν τα Ιουλιανά, το κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου είχε κερδίσει τις εκλογές το Φεβρουαρίου του 1964 με ποσοστό που άγγιξε το 52,72%, με αποτέλεσμα ο Γ. Παπανδρέου να σχηματίσει για πρώτη φορά αυτοδύναμη κυβέρνηση με 171 βουλευτές. Η περίοδος της αποσταθεροποίησης ξεκίνησε με αφορμή τη διαμάχη του Γ. Παπανδρέου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο για τον υπουργό Εθνικής Άμυνας και την αλλαγή του αρχηγού του ΓΕΣ. Απ' την μια πλευρά, ο Παπανδρέου επιθυμούσε να αντικαταστήσει τον ως τότε υπουργό Πέτρο Γαρουφαλιά και τον αρχηγό του ΓΕΣ Γεννηματά, στους οποίους έλεγχο ασκούσε το παλάτι με ανθρώπους της εμπιστοσύνης του. Τη θέση του υπουργού άμυνας θα αναλάμβανε ο γιος του, Ανδρέας Παπανδρέου.

Στην Ελλάδα οι "νεοφιλελεύθεροι" χρηματοδοτούνται από το κράτος. Εμείς... από εσάς ! Στήριξε την ανεξαρτησία του tvxs.gr, κάνοντας κλικ εδώ.

Στην άλλη πλευρά του νομίσματος, όμως, ο βασιλιάς εξέφραζε έντονα την άρνησή του να συναινέσει υπογράφοντας τα σχετικά διατάγματα, αν δεν ενέκρινε πρώτα τους αντικαταστάτες. Ο Π. Γαρουφαλιάς, έχοντας την πλήρη υποστήριξη του παλατιού, αρνούνταν να εγκαταλείψει το αξίωμά του, ακόμα κι όταν ο Γ. Παπανδρέου τον διέγραψε από την Ένωση Κέντρου. Τελικά ο Γ. Παπανδρέου πρότεινε να αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αντιμετωπίζοντας την ίδια αρνητική στάση του βασιλιά για ακόμη μια φορά. Ο Κωνσταντίνος επιθυμούσε να τοποθετηθεί πρόσωπο της δικής του εμπιστοσύνης, και τότε ο Γ. Παπανδρέου, μη μπορώντας να αποδεχτεί ότι ο πρωθυπουργός δε μπορεί να αναλάβει όποιο υπουργείο επιθυμεί, παραιτήθηκε.

Της τελικής αυτής έκβασης, είχε προηγηθεί το χρονικό διάστημα 5 ημερών (8-14 Ιουλίου) μέσα στο οποίο έγινε η ανταλλαγή πέντε οξύτατων επιστολών μεταξύ του Κωνσταντίνου και του Παπανδρέου, σχετικά με την υπογραφή του διατάγματος για την αντικατάσταση του Γαρουφαλιά, καθώς και μία μεταξύ τους συνάντηση στην Κέρκυρα. Αδιαμφισβήτητα, οι επιστολές του βασιλιά συνιστούσαν αντισυνταγματική επέμβαση στη διακυβέρνηση της χώρας. Η τελευταία συνάντηση του Κωνσταντίνου με τον Παπανδρέου έγινε στα ανάκτορα (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, στην οδό Ηρώδου Αττικού) το απόγευμα της 15ης Ιουλίου. Η διάρκειά της ήταν δέκα λεπτά, διάστημα αρκετό για να επιβεβαιωθεί η προδιαγεγραμμένη ρήξη.
Μετά την προφορική δήλωση της παραίτησης του Γ. Παπανδρέου, ο επόμενος πρωθυπουργός, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, μέλος της Ενώσεως Κέντρου, ορκίστηκε μέσα στην επόμενη ώρα, χωρίς να έχει συνταχθεί ακόμα η έγγραφη παραίτηση της κυβέρνησης. Oι δρόμοι της Aθήνας γέμισαν από διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για την ανατροπή του νόμιμου πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου ενώ οι κινητοποιήσεις που οργανώνονταν από την Ένωση Κέντρου και την αριστερή ΕΔΑ κατέληγαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία θύμα των οποίων υπήρξε και ο 25χρονος φοιτητής και στέλεχος της Αριστεράς Σωτήρης Πέτρουλας.
Την παραίτηση του Αθανασιάδη-Νόβα διαδέχτηκε η κυβέρνηση του Ηλία Τσιριμώκου στις 18 Αυγούστου ενώ ένα μήνα μετά πρωθυπουργός ορκίστηκε ο Στέφανος Στεφανόπουλος. Στην κυβέρνηση του Στεφανόπουλου συμμετείχαν οι Τσιριμώκος και Νόβας ως αντιπρόεδροι και ο Μητσοτάκης ως υπουργός Συντονισμού και Οικονομικών. Τα πραγματικά αίτια της κρίσης της δημοκρατίας δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα αφού σχεδόν κανείς πρωταγωνιστής των Ιουλιανών δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του.
Παρ' όλα αυτά, το γεγονός ότι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και η μητέρα του Φρειδερίκη ήθελαν να ελέγχουν πλήρως το στράτευμα μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση του πρώτου στην αποπομπή των προσώπων εμπιστοσύνης του σε βασικές θέσεις. Πηγές αναφέρουν ότι ταυτόχρονα το παλάτι επεδίωκε τη διάσπαση της Ένωσης Κέντρου αφού η δημοτικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου εκείνη την εποχή σημείωνε άνοδο. Κύρια θέση του ήταν η ανεξαρτητοποίηση της εξωτερικής πολιτικής από την πολιτική των ΗΠΑ και των λοιπών δυτικών συμμάχων . Είναι πιθανό, βλέποντας τη δημοτικότητά του να ανεβαίνει, στελέχη τόσο του εσωτερικού (επίδοξοι διάδοχοι του Γ. Παπανδρέου που ένιωθαν να απειλούνται τα σχέδιά τους, όπως ο Κ. Μητσοτάκης) όσο και του εξωτερικού (Αμερικανοί αξιωματούχοι) να επιθυμούσαν με την κρίση αυτή να ανακόψουν την πορεία του. Σε συζητήσεις με αμερικανούς διπλωμάτες λίγο πριν τα γεγονότα του Ιουλίου ο Κ. Μητσοτάκης είχε εκφράσει την άποψη ότι ο Α. Παπανδρέου ήταν η κύρια πηγή των προβλημάτων της Ε.Κ. και ότι θα έπρεπε να απομακρυνθεί τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την Ελλάδα.
Όποια από τα παραπάνω και να είναι τα βαθύτερα αίτια της πολιτικής αποσταθεροποίησης, τα αποτελέσματά τους ήταν κάτι παραπάνω από ορατά. Η πολιτική αστάθεια ήταν μια από τις πρώτες συνέπειες της αποστασίας που συνδυασμένη με το γενικότερο κλίμα απογοήτευσης του λαού από τον πολιτικό κόσμο, την απαξίωσή των τελευταίων και την απορρύθμιση των μηχανισμών άμυνας της δημοκρατίας άνοιξαν το δρόμο για το πραξικόπημα της 21ης Ιουλίου 1967.