ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΔΑΦΝΗ ΣΦΕΤΣΑ
Ενώ το σχέδιο Διακήρυξης του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ μπαίνει πια σε δημόσια διαβούλευση, ο Αριστείδης Μπαλτάς, επικεφαλής της επιτροπής συγγραφής, μιλά στην "Αυγή" της Κυριακής για το πνεύμα του κειμένου, τα βασικά σημεία, τις απαντήσεις και τα ερωτήματα που θέτει. Σύμφωνα λοιπόν με τον ίδιο στις καινοτομίες του κειμένου είναι ότι "τολμά να ανοίξει το μεγάλο ερώτημα του σοσιαλισμού", του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα, του σοσιαλισμού που είναι ο μόνος που μπορεί "να δώσει απάντηση σε μια τέτοια κρίση", όπως αυτή η "δομική κρίση του καπιταλισμού" που ζούμε. Μια κρίση που "ενοποιεί την τεράστια πλειοψηφία του ελληνικού λαού", αυτήν δηλαδή που θέλει να εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ "με τις λίγες ακόμη δυνάμεις μας". Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ αντιμετωπίζεται ως "το κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκό κόμμα", με δεδομένο ότι ο νεοφιλελευθερισμός και η αρχιτεκτονική του ευρώ "δεν είναι μόνο δικός μας αντίπαλος, αλλά όλων των λαών της Ευρώπης". Χωρίς να υποκαθιστά το αναγκαίο αναλυτικό πρόγραμμα, αυτό που παρουσιάστηκε στην Αθηναΐδα, επικαιροποιήθηκε στη ΔΕΘ και συνεχώς εμπλουτίζεται, η Διακήρυξη θέτει τους βασικούς προγραμματικούς άξονες και "τους εξηγεί πειστικά".
* Πώς αντιμετωπίζεται στο σχέδιο διακήρυξης η κρίση;
Πριν μπούμε σε αυτό, να διευκρινίσω κάποια πράγματα. Πρώτον, πρόκειται για σχέδιοδιακήρυξης. Που σημαίνει ότι αυτό, από τη στιγμή που θα δημοσιοποιηθεί, θα τεθεί, όπως λέμε, σε "δημόσια διαβούλευση", ώστε να μπορούν όλοι και όλες που θέλουν να μετάσχουν στη συγκρότηση του νέου φορέα να πουν τη γνώμη τους, να κάνουν τις παρατηρήσεις τους, να εκφράσουν ενδεχομένως τις διαφωνίες τους. Οι παρατηρήσεις αυτές θα συγκεντρωθούν και θα συζητηθούν στη συνδιάσκεψη. Το τελικό κείμενο της διακήρυξης θα ψηφιστεί από εκείνη, αφού έχουν ληφθεί υπ' όψιν και συζητηθούν όλες οι παρατηρήσεις, προσθήκες, ενστάσεις κ.λπ. Να πω, δεύτερον, ότι το σχέδιο διακήρυξης δεν υποκαθιστά το εξειδικεύμενο πολιτικό πρόγραμμα που έχουμε ανάγκη ούτε αναλύει τους στόχους πάλης και τις διεκδικήσεις μας, όπως θα έκανε το κείμενο μιας πολιτικής απόφασης. Αυτά -πρόγραμμα και πολιτική απόφαση, αλλά και οι οργανωτικές αρχές λειτουργίας του νέου φορέα- θα τεθούν υπό συζήτηση χωριστά στη συνδιάσκεψη.
Από 'κει και πέρα, το ίδιο το σχέδιο διακήρυξης είναι κείμενο, θα έλεγα, αρχών και γενικών κατευθύνσεων. Αντιμετωπίζει την κρίση ως δομική κρίση του καπιταλισμού, που πλέον αγκαλιάζει όλο τον κόσμο και θίγει κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής, ενώ εγκυμονεί κινδύνους ακόμη και για πολεμικές συρράξεις μεγάλης εμβέλειας. Λέμε ότι ο κόσμος βρίσκεται σε ένα πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι και μόνον η πάλη των λαών μπορεί να οδηγήσει σε πραγματική διέξοδο από την κρίση. Αυτό προσπαθούμε να το αναλύσουμε σχετικά διεξοδικά σε ό,τι αφορά τη χώρα μας. Θα διαβάσετε το κείμενο και θα κρίνεται πόσο ικανοποιητική είναι η ανάλυση.
* Ποιες είναι οι ιστορικές καταβολές του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και ποιες οι κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες του;
Οι ιστορικές καταβολές του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ είναι οι καταβολές της Αριστεράς όλων των αποχρώσεων. Κυριολεκτώ: όλων των αποχρώσεων: της κομμουνιστικής, της ανανεωτικής, της ριζοσπαστικής, της ελευθεριακής, της φεμινιστικής, της οικολογικής, της Αριστεράς του σοσιαλισμού. Καταβολές που είναι συνυφασμένες με τους αγώνες του λαού μας, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, περνώντας από την Εθνική Αντίσταση, το ΕΑΜ και την ΕΔΑ, το αντιδικτατορικό κίνημα και το Πολυτεχνείο, και φτάνοντας στο διεθνές κίνημα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, στην αραβική άνοιξη και στο κίνημα των "πλατειών". Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ προσπαθεί να συνθέσει όλες αυτές τις εμπειρίες για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το σήμερα.
Σε επίπεδο κοινωνικών συμμαχιών, πιστεύουμε ότι η κρίση ενοποιεί εκ των πραγμάτων την εργατική τάξη και τις δυνάμεις της εργασίας γενικά, τις μεσαίες τάξεις και τους αυτοαπασχολούμενους στις πόλεις και στην αγροτική παραγωγή, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την έντιμη και καινοτόμα επιχειρηματικότητα, προφανώς τους ανέργους και τη νεολαία από την οποία στερούν κάθε μέλλον, τις γυναίκες που υφίστανται την κρίση σε πολλά επίπεδα, με μια λέξη την τεράστια πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Αυτή η μεγάλη πλειοψηφία δεν εκφράζεται σήμερα πολιτικά από τα τρία κόμματα που κυβερνούν. Για να μην πω ότι τα τρία κόμματα της κυβέρνησης πολεμούν ανοιχτά αυτή την πλειοψηφία. Και αυτό γίνεται όλο και πιο προφανές. Εμείς με τις λίγες ακόμη δυνάμεις μας -ναι, είναι ακόμη λίγες εν όψει των τεράστιων καθηκόντων που μας θέτουν τα πράγματα- αυτήν την πλειοψηφία θέλουμε να εκφράσουμε.
Έτσι, στο πολιτικό επίπεδο επιμένουμε στην ενότητα και τη συμπαράταξη της Αριστεράς. Και πιστεύουμε ότι όσο επιμένουμε και κυρίως όσο η κοινωνική πίεση υπέρ αυτής της ενότητας και συμπαράταξης αυξάνει, οι αντιστάσεις μπορούν να καμφθούν και η επίτευξή της όχι μόνον να γίνει εφικτή, αλλά και να πλησιάζει. Από 'κει και πέρα είμαστε υπέρ διευρύνσεων και συμμαχιών που δεν θα υπονομεύουν, βέβαια, τους βασικούς μας άξονες και τους αδιαπραγμάτευτους στόχους μας. Είμαστε ανοιχτοί σε κάθε καλόπιστη συζήτηση.
* Ποιο είναι το περιεχόμενο του στρατηγικού στόχου: ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα;
Εδώ ανοίγουμε μεγάλη κουβέντα. Μια καινοτόμα, θα έλεγα, διάσταση του σχεδίου διακήρυξης είναι ότι τολμά να ανοίξει το μεγάλο ερώτημα του σοσιαλισμού. Του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα, του σοσιαλισμού στην κλίμακα της Ευρώπης. Του σοσιαλισμού που έχει συκοφαντηθεί από πολλές και διαφορετικές πλευρές. Προσπαθούμε να θέσουμε κάποιες γενικές αρχές, κάποιες κατευθυντήριες ιδέες ώστε να ανοίξει πλατιά και σε όλο το απαιτούμενο βάθος η συζήτηση. Και το λέω αυτό γιατί πιστεύω ότι βρισκόμαστε σήμερα στην εξής κατάσταση: από τη μια μεριά ο καπιταλισμός βρίσκεται σε μια πολύ βαθιά, δομική, όχι απλώς οικονομική, κρίση. Τα περιθώρια συναίνεσης στην πολιτική του κεφαλαίου στενεύουν κάθε μέρα και περισσότερο και άρα μόνη διέξοδος αυτής της πολιτικής φαίνεται να είναι η διαρκώς μεγαλύτερη ένταση της καταστολής ή ο πόλεμος. Απάντηση σε μια τέτοια κρίση μπορεί να δώσει μόνον ο σοσιαλισμός. Αλλά ο σοσιαλισμός έχει αποτύχει σε όλες τις προσπάθειες εφαρμογής του. Άρα μόνον αν σκύψουμε στους λόγους αυτής της αποτυχίας, μόνον αν καταλάβουμε σε βάθος τι και γιατί απέτυχε, μπορούμε να πείσουμε τον κόσμο και να πειστούμε οι ίδιοι ότι δεν θα κάνουμε τα ίδια λάθη. Μπορεί ίσως να κάνουμε άλλα. Αλλά όχι τα ίδια. Αν δεν πείσουμε γι' αυτό, δικαίως κανένας δεν θα έρθει μαζί μας.
* Ποια είναι η αντίληψη του νέου φορέα για την Ευρώπη;
Θα υιοθετούσα μια ωραία διατύπωση του Αλέξη Τσίπρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ είναι το κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκό κόμμα. Ναι. Και όχι μόνον γιατί το ίδιο το όνομα «Ευρώπη» παραπέμπει σε ελληνικό μύθο. Αλλά και γιατί είναι δική μας η ευρωπαϊκή παράδοση του εργατικού κινήματος, του αντιναζιστικού και αντιφασιστικού αγώνα, των κατακτήσεων των ευρωπαϊκών λαών σε επίπεδο κοινωνικού κράτους. Είναι και δική μας Ευρώπη η Ευρώπη των επαναστάσεων, η Ευρώπη του Διαφωτισμού και της ριζοσπαστικής κριτικής του, η Ευρώπη του φεμινισμού, της οικολογίας και του διεθνισμού. Και δεν είναι μόνο δικός μας αντίπαλος, αλλά όλων των λαών της Ευρώπης, ο νεοφιλελευθερισμός, η αρχιτεκτονική του ευρώ, η νεοφιλελεύθερη λογική που διέπει το ενιαίο νόμισμα. Είμαστε το κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκό κόμμα, και οι λαοί της Ευρώπης αρχίζουν και το κατανοούν.
* Πώς προσεγγίζει η διακήρυξη την αυξανόμενη επιρροή των νεοναζιστικών ιδεών και πρακτικών όπως αυτές της Χρυσής Αυγής;
Εξηγούμε στο σχέδιο διακήρυξης πως αποσκοπούμε στη συγκρότηση ενός ισχυρού αντιναζιστικού και αντιφασιστικού κινήματος, όσο ευρύτερου γίνεται. Θέλουμε ένα κίνημα που να απλώνεται στο σχολείο και στη γειτονιά, στις πόλεις και στα χωριά, στους τόπους δουλειάς και στα μέσα ενημέρωσης. Ένα κίνημα που να κινητοποιεί όλους τους θεσμούς και όλες τις οργανώσεις, τους δήμους και την Εκκλησία, τις δυνάμεις της τέχνης και της διανόησης. Θέλουμε ένα πλατύ κίνημα που να εμφορείται από τις αξίες του ανθρωπισμού και να διδάσκει ιστορία. Και ταυτόχρονα να αποκαλύπτει το πώς κρατικοί μηχανισμοί ανέχονται και κάποιες φορές προστατεύουν, αν δεν ενθαρρύνουν, ναζιστικές ιδέες και ναζιστικές συμπεριφορές. Το πρόβλημα είναι πλέον μεγάλο και τείνει να λάβει διεθνείς διαστάσεις. Ας όψεται η πολιτική των Μνημονίων και όλη η εξαθλίωση που αυτή η πολιτική εξακολουθεί να βαθαίνει και να διευρύνει.
